Việc thay đổi cài đặt DNS thường được quảng bá như một phương pháp hiệu quả để tăng tốc độ duyệt internet. Ban đầu, tôi khá hoài nghi về mức độ ảnh hưởng của một thao tác đơn giản như việc thay đổi máy chủ DNS đến tốc độ duyệt web của mình. Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi hoàn toàn khi tôi quyết định tự mình thử nghiệm. Bài viết này sẽ chia sẻ trải nghiệm thực tế của tôi, từ lý do bắt đầu, cách thức thực hiện cho đến những cải thiện đáng ngạc nhiên mà tôi nhận được, qua đó khẳng định rằng việc thay đổi DNS không chỉ là một lời đồn mà thực sự có thể tăng tốc internet đáng kể.
Điều Gì Khiến Tôi Cân Nhắc Thay Đổi DNS?
Mặc dù kết nối internet của tôi thường nhanh và ổn định, tôi vẫn thỉnh thoảng gặp phải tình trạng mạng chậm chạp. Đang xem video trực tuyến hay duyệt các trang web yêu thích, bỗng nhiên thời gian tải trang lại kéo dài. Thậm chí, tôi đã chạy các bài kiểm tra tốc độ và xác nhận băng thông của mình vẫn tốt, điều này càng khiến tôi bối rối.
Sau khi tìm hiểu sâu hơn, tôi phát hiện ra rằng vấn đề có thể nằm ở các máy chủ DNS của nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) của tôi. DNS (Domain Name System) giống như một cuốn danh bạ điện thoại khổng lồ trên internet, có nhiệm vụ dịch tên miền (ví dụ: makeuseof.com) thành địa chỉ IP tương ứng để định tuyến yêu cầu của bạn đến đúng máy chủ. Chẳng hạn, khi bạn gõ makeuseof.com vào trình duyệt, máy chủ DNS sẽ tìm địa chỉ IP tương ứng và chuyển yêu cầu của bạn đến một trong những máy chủ gần nhất của MakeUseOf.
Hình ảnh minh họa trang YouTube bị chậm tải, thời gian tải trang kéo dài
Vấn đề là nhiều ISP đang vận hành các máy chủ DNS bị quá tải và đôi khi được bảo trì kém, tạo ra những nút thắt cổ chai không cần thiết. Ngay cả khi có tốc độ internet nhanh, việc tra cứu DNS chậm vẫn khiến trải nghiệm duyệt web trở nên ì ạch, vì trình duyệt của bạn phải đợi lâu hơn để xác định nơi gửi yêu cầu.
Khi nhận ra điều này, tôi đã thử nghiệm hiệu suất DNS của ISP mình so với các lựa chọn thay thế. Tôi tải xuống công cụ DNS Benchmark của GRC, cho phép tôi so sánh hiệu suất của DNS hiện tại với hơn 200 nhà cung cấp DNS công cộng cùng lúc. Kết quả đã rất rõ ràng. Máy chủ DNS của Google (8.8.4.4) liên tục mang lại thời gian phản hồi nhanh nhất tại vị trí của tôi, theo sau là Cloudflare DNS 1.1.1.1.
Kết quả kiểm tra hiệu suất DNS bằng công cụ DNS Benchmark hiển thị tốc độ phản hồi của các máy chủ DNS khác nhau
Điều thực sự thu hút sự chú ý của tôi là việc máy chủ DNS của ISP xếp thấp hơn nhiều trong biểu đồ, xác nhận nghi ngờ của tôi rằng đây chính là nguyên nhân gây ra tình trạng duyệt web chậm trễ đôi khi. DNS Benchmark hiển thị thời gian phản hồi bằng mili giây, và dù sự khác biệt có vẻ nhỏ, nhưng những chậm trễ này cộng dồn lại, đặc biệt trên các dịch vụ yêu cầu nhiều lần tra cứu DNS.
Không giống như sự hoài nghi trước đây của tôi về các “mẹo tăng tốc internet” khác, việc thay đổi DNS dường như là một giải pháp có cơ sở kỹ thuật và hợp lý. Khái niệm này thực sự có ý nghĩa: sử dụng các máy chủ DNS nhanh hơn, đáng tin cậy hơn có thể loại bỏ những sự chậm trễ không cần thiết khi tôi duyệt web.
Cách Tôi Thiết Lập DNS Tùy Chỉnh Trên Router và PC
Để kiểm chứng liệu việc chuyển đổi DNS có thực sự tạo ra sự khác biệt hay không, tôi quyết định thiết lập một DNS tùy chỉnh trên cả router và máy tính chính của mình. Tôi thiết lập cả hai để xem phương pháp nào hiệu quả hơn và để đảm bảo máy tính xách tay của tôi sẽ sử dụng DNS nhanh ngay cả khi kết nối với mạng công cộng.
Thiết Lập DNS Trên Router
Đầu tiên là router. Bạn có thể thay đổi DNS cho mọi thiết bị trên mạng của mình bằng cách truy cập giao diện web của router.
- Tôi mở trình duyệt và gõ địa chỉ IP của router (đối với tôi là 192.168.1.1).
- Sau khi đăng nhập, tôi điều hướng đến Network > Interfaces > WAN > Advanced Settings.
- Tôi bỏ chọn hộp kiểm “Use DNS servers advertised by peer.” Tùy thuộc vào thương hiệu router và firmware của bạn, bạn có thể không thấy tùy chọn này (hoặc một tùy chọn tương tự).
- Trong trường Use custom DNS servers, tôi nhập hai địa chỉ:
- DNS chính: 8.8.4.4 (Google)
- DNS phụ: 1.1.1.1 (Cloudflare)
- Sau khi lưu và khởi động lại router, mọi thiết bị trong mạng của tôi, như điện thoại thông minh, máy tính xách tay và TV thông minh, đều tự động bắt đầu sử dụng các máy chủ DNS nhanh hơn này.
Thiết lập DNS trên router rất tiện lợi vì bạn chỉ cần thực hiện một lần, và mọi thiết bị kết nối vào router của bạn đều được hưởng lợi — không cần lặp lại quá trình trên từng thiết bị riêng lẻ.
Thiết Lập DNS Trên PC
Cũng có một số trường hợp việc thiết lập DNS trực tiếp trên PC của bạn trở nên hữu ích, chẳng hạn như khi sử dụng Wi-Fi công cộng hoặc khi sử dụng một dịch vụ DNS đặc biệt như Smart DNS cho phép bạn truy cập nội dung bị giới hạn địa lý.
Màn hình cài đặt DNS trong Windows 11, hiển thị tùy chọn cấu hình thủ công DNS IPv4
- Truy cập Settings > Network & Internet > Hardware Properties.
- Bây giờ, bên cạnh kết nối Wi-Fi hoặc Ethernet của bạn, tìm DNS Server Assignment và chọn Edit.
- Chọn tùy chọn Manual, bật công tắc IPv4, và nhập:
- Preferred DNS: 8.8.4.4
- Alternate DNS: 1.1.1.1
- Nhấn Save.
Bạn cũng có thể thực hiện điều này thông qua Control Panel nếu bạn quen thuộc với cách làm cũ:
- Mở Control Panel, và truy cập Network and Sharing Center > Change adapter settings.
- Nhấp chuột phải vào kết nối mạng của bạn, chọn Properties, chọn Internet Protocol Version 4 (TCP/IPv4), và nhập các địa chỉ DNS trên.
Toàn bộ quá trình mất chưa đến mười phút, và chỉ sau đó, máy tính của tôi đã bắt đầu sử dụng các máy chủ DNS mới.
So Sánh Tốc Độ Internet Trước Và Sau Khi Thay Đổi DNS
Để đo lường tác động một cách chính xác, tôi đã thử nghiệm các hoạt động trực tuyến khác nhau trước và sau khi thực hiện việc chuyển đổi DNS. Kết quả thực sự rất hứa hẹn.
Trước khi chuyển sang Google DNS, công cụ DNSPerf cho thấy các máy chủ DNS của ISP của tôi phản hồi trong khoảng 76ms khi phân giải một tên miền chuẩn. Sau khi triển khai Google DNS (8.8.8.8 và 8.8.4.4), cùng một bài kiểm tra cho thấy thời gian phản hồi đã giảm xuống chỉ còn 32ms. Các thử nghiệm tiếp theo trên các trang web khác cũng cho kết quả tương tự.
Kết quả kiểm tra DNSPerf cho thấy tốc độ phản hồi của Google DNS sau khi thay đổi cài đặt
Cải thiện đáng chú ý nhất đến từ việc duyệt các trang web nặng hình ảnh, vốn tải nội dung từ nhiều tên miền khác nhau. Trang web mua sắm địa phương của tôi, trước đây mất khoảng 5–6 giây để tải hoàn chỉnh, giờ đây dường như tải chỉ mất khoảng một nửa thời gian đó (sau khi xóa bộ nhớ cache DNS). Hình ảnh, nút bấm và mô tả sản phẩm giờ đây xuất hiện gần như ngay lập tức, khiến trải nghiệm duyệt web trở nên mượt mà và nhanh nhạy hơn rất nhiều.
Xem video trực tuyến cho thấy kết quả trái ngược. Netflix và YouTube không có sự giảm gián đoạn tải (buffering) rõ rệt so với trước đây (có lẽ vì họ sử dụng các mạng phân phối nội dung lớn – CDN, giúp giảm thiểu tác động của DNS), nhưng việc duyệt thư viện và chuyển đổi giữa các video cảm thấy phản hồi nhanh hơn một chút.
Điều thú vị là, sự cải thiện cảm thấy rõ rệt nhất trên các thiết bị cũ của tôi. Chiếc máy tính bảng Amazon Fire HD 10 cũ của tôi đột nhiên duyệt web phản hồi nhanh hơn đáng kể, cho thấy rằng DNS hiệu quả đặc biệt có lợi cho các thiết bị có hiệu suất xử lý hạn chế.
Lợi Ích Bổ Sung (Và Nhược Điểm Nhỏ) Của Việc Thay Đổi DNS
Ngoài việc tăng tốc độ, có những lợi ích khác khi thay đổi DNS mà tôi đã không nhận ra vào thời điểm đó.
Một lý do khác để thay đổi DNS là cải thiện quyền riêng tư và bảo mật. Với Google DNS, ISP của tôi không còn có thể theo dõi mọi trang web tôi truy cập thông qua các yêu cầu DNS. Chính sách quyền riêng tư của Google cho DNS công cộng của họ rõ ràng hơn nhiều so với các điều khoản mơ hồ của ISP về thu thập dữ liệu (chính sách của ISP của bạn có thể khác; hãy kiểm tra kỹ).
Google DNS cũng có các biện pháp phòng thủ tích hợp chống lại một loạt các mối đe dọa trực tuyến. Đầu tiên, nó hỗ trợ DNSSEC, giúp ngăn chặn tin tặc chuyển hướng bạn đến các phiên bản trang web giả mạo, hay còn gọi là tấn công cache poisoning. Nó cũng chặn quyền truy cập vào các tên miền độc hại và trang lừa đảo đã biết, vì vậy nếu bạn vô tình nhấp vào một liên kết đáng ngờ, nhiều khả năng Google DNS sẽ chặn kết nối trước khi điều tồi tệ xảy ra. Hơn nữa, với DNS-over-HTTPS và DNS-over-TLS, các truy vấn DNS của bạn được mã hóa, khiến bất kỳ ai cũng khó có thể theo dõi hoạt động duyệt web hoặc can thiệp vào các yêu cầu của bạn khi chúng đang được truyền tải.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi không hoàn toàn liền mạch. Sau khi thay đổi DNS mặc định, một số dịch vụ dựa trên vị trí đã ngừng hoạt động như mong đợi. Chẳng hạn, ứng dụng thời tiết của tôi đôi khi hiển thị dữ liệu cho các thành phố cách xa vị trí thực của tôi, trừ khi tôi cấp quyền truy cập vị trí, điều mà tôi thường tránh. Một số dịch vụ phát trực tuyến cũng tạm thời cho rằng tôi đang ở một khu vực khác. Những vấn đề này chỉ xảy ra thỉnh thoảng, vì vậy chúng không làm phiền tôi nhiều, nhưng trải nghiệm của bạn có thể khác.
Nhìn chung, việc thay đổi DNS là một giải pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả đáng kể trong việc cải thiện tốc độ duyệt web và nâng cao bảo mật, quyền riêng tư trên internet. Với những ai đang tìm cách tối ưu hóa trải nghiệm trực tuyến của mình, đây chắc chắn là một bước đi đáng để thử.
