Trong thời đại số hóa hiện nay, việc sử dụng smartphone dường như đồng nghĩa với việc chúng ta chấp nhận một “công cụ giám sát” luôn đồng hành. Điện thoại thông minh ghi lại mọi hoạt động, từ vị trí địa lý đến thói quen mua sắm, khiến nhiều người lo ngại về quyền riêng tư. Tuy nhiên, bất chấp những rủi ro tiềm ẩn này, tôi nhận thấy rằng smartphone lại cung cấp nhiều giải pháp và công cụ bảo mật vượt trội, giúp bảo vệ dữ liệu cá nhân hiệu quả hơn rất nhiều so với việc không có chúng. Bài viết này sẽ phân tích bốn lý do chính cho nhận định này, hé lộ cách smartphone đang trở thành lá chắn đáng tin cậy cho thông tin cá nhân của bạn.
1. Ví Điện Tử: Bảo Mật Vượt Trội So Với Thẻ Tín Dụng Vật Lý
Ban đầu, tôi khá hoài nghi khi các tập đoàn lớn như Apple, Google và Samsung tích hợp khả năng thanh toán vào điện thoại thông minh. Ai lại muốn trao thêm quyền truy cập vào thông tin mua sắm của mình cho những gã khổng lồ công nghệ này cơ chứ? Thế nhưng, thực tế là thông tin tài chính của chúng ta vốn đã rất dễ bị tổn thương, và tình hình chỉ trở nên tồi tệ hơn theo thời gian.
Các ngân hàng và công ty thẻ tín dụng đương nhiên có quyền truy cập vào mọi giao dịch chúng ta thực hiện, điều đó là không thể tránh khỏi. Vấn đề nằm ở chỗ, các chuỗi bán lẻ cũng lưu trữ thông tin này, và họ không phải lúc nào cũng làm tốt công việc bảo mật. Nhiều vụ rò rỉ dữ liệu đã xảy ra, làm lộ số thẻ tín dụng và buộc chúng ta phải trải qua rắc rối thay thế thẻ mới.
Hướng dẫn sử dụng Google Wallet để thực hiện thanh toán trên ứng dụng di động.
Ví điện tử, dù sử dụng thẻ tín dụng thật của bạn để thanh toán, nhưng lại tạo ra một số ảo mới cho mỗi giao dịch. Điều này có nghĩa là khi dữ liệu của các cửa hàng bị rò rỉ, bạn không cần phải lo lắng về việc thay thế thẻ vì cửa hàng đó chưa bao giờ có được số thẻ thực của bạn. Liệu tôi có tin tưởng Apple, Google hay Samsung hơn trước đây không? Không hẳn. Nhưng ngay cả khi tôi chấp nhận việc họ có thể thấy cách tôi mua sắm, ít nhất họ đang giúp tôi giảm thiểu số lượng công ty khác mà tôi phải chia sẻ thông tin này – với điều kiện là họ không bán dữ liệu của tôi.
2. Ứng Dụng Email Alias: Khi Quyền Riêng Tư Bắt Đầu Từ Hộp Thư Điện Tử
Tôi hiếm khi cung cấp địa chỉ email thật của mình cho bất kỳ công ty nào nữa. Thay vào đó, tôi sử dụng các dịch vụ tạo địa chỉ email ảo (alias) mà chúng sẽ chuyển tiếp thư về hộp thư đến chính của tôi.
Chức năng này không đòi hỏi phải có smartphone. Tôi bắt đầu sử dụng SimpleLogin khi còn là người dùng Linux, cho phép tôi tạo alias ngay trên trình duyệt. SimpleLogin sau đó đã được Proton mua lại và hiện là một phần tích hợp của trình quản lý mật khẩu Proton Pass. Bất cứ khi nào tôi tạo một bộ thông tin đăng nhập mới cho một trang web hoặc ứng dụng, tôi đều tạo một địa chỉ email mới đi kèm với mật khẩu mới.
Giao diện tạo địa chỉ email ảo (alias) cho MakeUseOf trong ứng dụng Proton Pass trên Android.
Ưu điểm của việc có smartphone là ứng dụng luôn có sẵn bên mình. Nếu ai đó yêu cầu địa chỉ email khi tôi đang ở nơi công cộng (chẳng hạn như tại cửa hàng hoặc sự kiện chính trị), tôi có thể tạo một email mới ngay lập tức. Điều đó giúp tôi nhận được mã giảm giá hoặc thông tin mình muốn, và sau đó tôi có thể tắt địa chỉ email ảo đó khi thư rác bắt đầu tràn ngập.
3. Thẻ Thanh Toán Tạm Thời: “Lá Chắn” Cho Mua Sắm Trực Tuyến
Cũng như sự ngần ngại khi cung cấp địa chỉ email, tôi cũng thận trọng tương tự với thẻ ghi nợ và thẻ tín dụng của mình.
Nhờ ứng dụng Privacy, tôi có thể tạo các thẻ tạm thời bất cứ khi nào cần thực hiện giao dịch mua sắm trực tuyến. Đây có thể là một thẻ chỉ dùng một lần, hoặc tôi có thể khóa một thẻ cho một trang web cụ thể mà tôi thường xuyên mua sắm, như Humble Bundle hay Bookshop.org. Bằng cách đó, tôi không phải nhập lại thông tin thanh toán mỗi khi mua thứ gì đó, nhưng tôi cũng không gặp rắc rối nếu họ bị rò rỉ dữ liệu. Tôi có thể tạo một thẻ mới chỉ với vài thao tác chạm.
Ví dụ thẻ thanh toán dùng một lần cho Nintendo được tạo thông qua ứng dụng Privacy trên Android.
Giống như email alias, Privacy cũng hoạt động trên trình duyệt, vì vậy bạn không cần điện thoại để bảo mật việc mua sắm trực tuyến. Tuy nhiên, một chiếc điện thoại mang lại sự linh hoạt để thực hiện điều này ở bất cứ đâu. Dĩ nhiên, Privacy không phải là một ví điện tử và không có khả năng thanh toán NFC. Nhưng một ứng dụng điện thoại sẽ dễ tiếp cận hơn trong mọi tình huống khi tôi cần nhập thông tin thanh toán, hoặc bất cứ khi nào ai đó yêu cầu tôi cung cấp chi tiết đó qua điện thoại.
4. Rủi Ro Tiềm Ẩn Của Tin Nhắn SMS Truyền Thống
Khi tôi chuyển từ smartphone sang điện thoại “cục gạch” và cuối cùng là Light Phone 2, tôi đã quay lại việc gửi tin nhắn SMS cho tất cả các liên hệ của mình. Điều đó không có vẻ gì là to tát. Tôi đã gửi những tin nhắn như vậy trong phần lớn cuộc đời mình.
Tôi biết rằng tin nhắn SMS không được mã hóa, nghĩa là các nhà mạng có quyền truy cập vào nội dung của chúng. Điều tôi không nắm rõ là có bao nhiêu người khác cũng có thể truy cập thông tin này. Nó không chỉ là sự giám sát của chính phủ trong nước. Các công ty viễn thông Hoa Kỳ đôi khi bị xâm phạm đến mức chính phủ Mỹ đã khuyến nghị người dân Mỹ ngừng sử dụng SMS và chọn các ứng dụng nhắn tin được mã hóa thay thế, theo NBC News.
Giao diện các cuộc hội thoại trong ứng dụng Google Messages trên Samsung Galaxy Z Fold 5.
Bất cứ điều gì chúng ta gửi qua tin nhắn SMS kiểu cũ đều có thể nằm trên máy tính của ai đó trong nhiều năm, chờ đợi để lộ ra vào thời điểm và theo cách gây hại nhiều nhất. Đúng vậy, điều này ảnh hưởng đến các công chức và người nổi tiếng, nhưng nó cũng ảnh hưởng đến bất kỳ ai đã chia tay với người yêu cũ không đáng tin cậy hoặc có thể đã gây thù chuốc oán với ai đó ở nơi làm việc trước đây. Trong thế giới ngày nay, nơi rất nhiều thứ được xử lý qua tin nhắn, điều quan trọng là phải có một chiếc điện thoại đi kèm với các tùy chọn nhắn tin an toàn tích hợp sẵn (như Apple iMessage và Google Messages) hoặc cho phép bạn tải xuống các lựa chọn thay thế (như WhatsApp và Signal).
Dù smartphone đôi khi bị coi là “máy giám sát”, nhưng thực tế chúng lại là công cụ mạnh mẽ giúp chúng ta chủ động bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân trong thế giới số. Từ việc sử dụng ví điện tử an toàn, tạo email ảo linh hoạt cho đến việc sử dụng thẻ thanh toán tạm thời và ứng dụng nhắn tin mã hóa, smartphone mang đến những giải pháp thiết thực mà các thiết bị cũ không thể có. Vì vậy, mặc dù tôi đã từng viết về việc từ bỏ smartphone trong quá khứ, hiện tại tôi vẫn sử dụng chúng và luôn cố gắng thực hiện các bước đơn giản để tối ưu hóa bảo mật điện thoại của mình một cách tốt nhất.
