Trong thế giới công nghệ hiện đại, một thiết bị duy nhất – chiếc smartphone – đã dần đảm nhiệm công việc của vô số vật dụng khác. Khả năng đa nhiệm và tính linh hoạt vượt trội của nó đã khiến nhiều người không còn cần đến các loại thiết bị chuyên dụng mà nó đã thay thế. Từ việc ghi lại khoảnh khắc đến quản lý lịch trình, chiếc điện thoại thông minh trong túi của bạn đã trở thành trung tâm của mọi hoạt động, định hình lại cách chúng ta tương tác với công nghệ. Vậy, chính xác thì những món đồ công nghệ nào đã phải “nhường chỗ” cho sự thống trị của smartphone?
10. Máy Ảnh Du Lịch (Point-and-Shoot Cameras)
Với nhiều người, những chiếc máy ảnh du lịch (point-and-shoot) là trải nghiệm đầu tiên của họ với nhiếp ảnh kỹ thuật số. Giờ đây, chiếc điện thoại của bạn có thể làm tất cả – và với sự hỗ trợ của nhiếp ảnh điện toán cùng khả năng chỉnh sửa bằng AI, nó thậm chí còn làm tốt hơn đối với người dùng phổ thông.
Điểm mấu chốt thực sự là sự tiện lợi. Smartphone mang đến một chiếc máy ảnh luôn sẵn sàng bên bạn, không yêu cầu phải thay đổi thẻ nhớ hay lo lắng về pin. Mặc dù camera điện thoại đời đầu từng bị chê cười khi so với một chiếc máy ảnh du lịch khiêm tốn, nhưng chúng dần đạt đến ngưỡng chất lượng hình ảnh “đủ tốt” cho Instagram, Facebook, hay một album gia đình nhanh chóng. Và một khi ngưỡng đó bị vượt qua, hầu hết mọi người không còn thấy cần phải mang theo thiết bị thứ hai để chụp ảnh, đặc biệt khi điện thoại còn có thể nhắn tin, lướt web, xem phim và làm hầu hết mọi thứ khác.
Máy ảnh mirrorless chuyên nghiệp trên tay du khách chụp phong cảnh
Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên là máy ảnh du lịch đang dần quay trở lại. Một số lượng đáng kể người dùng, đặc biệt là giới trẻ, dường như bị thu hút bởi sự đơn giản của một chiếc máy ảnh chỉ dùng để chụp ảnh. Và điều này hoàn toàn có lý: đó là một trải nghiệm không bị phân tâm, chỉ có bạn, chiếc máy ảnh và khoảnh khắc trước mắt.
9. Máy Tính Bỏ Túi
Tôi vẫn còn nhớ chiếc máy tính TI-35 cũ của mình. Nó nhỏ gọn và có chức năng khoa học, thời điểm đó khiến tôi cảm thấy mình có thể giải quyết mọi thứ, trừ các phương trình hạt nhân. Ở trường, đó là một biểu tượng của sự chuẩn bị, và màn hình LED xanh lá nhỏ bé ấy dường như là công nghệ cao không tưởng.
Máy tính bảng iPad, ứng dụng máy tính, bút Apple Pencil và tai nghe AirPods trên bàn
Nhưng ngày nay, chức năng tương tự nằm gọn trong ứng dụng máy tính trên điện thoại thông minh của bạn, cùng với một bộ công cụ khoa học đầy đủ, công cụ vẽ đồ thị, và thậm chí cả trình giải toán ký hiệu. Trớ trêu thay, máy tính bỏ túi từng là kẻ tiên phong, thay thế thước tính và mở ra một làn sóng toán học dễ tiếp cận mới. Nhưng giờ đây, chúng lại bị “đảo ngược” bởi smartphone. Lý do duy nhất mà máy tính bỏ túi vẫn tồn tại trong lớp học là vì điện thoại bị cấm trong các kỳ thi. Nếu không, hầu như không ai còn mang theo một chiếc máy tính độc lập khi điện thoại của họ có thể làm cùng phép toán – và còn hơn thế nữa.
8. Thiết Bị Định Vị GPS Chuyên Dụng
Các thiết bị GPS chuyên dụng như Garmin và TomTom từng là một bước đột phá vào thời của chúng, mang đến một giải pháp thay thế tinh tế cho những tấm bản đồ giấy gấp cồng kềnh. Tuy nhiên, smartphone đã định nghĩa lại khái niệm điều hướng.
Thiết bị định vị GPS chuyên dụng trên thuyền để phục vụ hoạt động câu cá
Các ứng dụng điều hướng như Google Maps và các lựa chọn thay thế mang lại nhiều hơn chỉ là chỉ dẫn từng bước. Chúng cung cấp cập nhật giao thông trực tiếp, định tuyến lại thông minh, và thậm chí đồng bộ hóa với danh bạ và lịch của bạn để lập kế hoạch chuyến đi liền mạch. Chưa kể, với các công cụ tìm kiếm tích hợp, điện thoại của bạn còn đóng vai trò như một hướng dẫn viên địa phương, giúp bạn tìm trạm xăng, nhà hàng và các điểm tham quan khi đang di chuyển. Mặc dù vẫn còn chỗ đứng cho các thiết bị GPS cao cấp trong số những tài xế xe tải, thuyền trưởng và những nhà thám hiểm cần các tính năng siêu cụ thể, nhưng đối với hầu hết chúng ta, smartphone đã thắng. Và đó thậm chí không phải là một cuộc cạnh tranh công bằng.
7. Máy Nghe Nhạc MP3
Tôi vẫn còn nhớ cảm giác tự hào khi cầm chiếc máy nghe nhạc MP3 đầu tiên của mình. Đó là một chiếc Creative Zen cồng kềnh với màn hình nhỏ xíu và đủ không gian cho vài chục bài hát. Tôi đã tải vào đó mọi thứ từ những bài hát chia tay thời trung học cho đến những khám phá B-side kỳ lạ mà tôi tin rằng không ai khác biết đến.
Người dùng cầm chiếc iPod Classic màu đen gần cửa sổ
Tuy nhiên, một khi smartphone xuất hiện cùng với các ứng dụng stream nhạc như Spotify, Apple Music và YouTube Music, ý tưởng “sở hữu” các file MP3 bắt đầu trở nên hơi lỗi thời, thậm chí không cần thiết. Khả năng truy cập nhanh chóng đã thay thế quyền sở hữu. Ngay cả khi chúng ta lưu trữ (tải xuống) nhạc, MP3 cũng không còn là định dạng được lựa chọn hàng đầu nữa. Các định dạng hiệu quả cao hoặc không mất dữ liệu như AAC, FLAC đã chiếm ưu thế, mang lại chất lượng và khả năng nén tốt hơn.
6. Đồng Hồ Báo Thức
Có một điều gì đó thật kỳ lạ nhưng thoải mái về ánh sáng đỏ dịu của một chiếc đồng hồ báo thức kỹ thuật số trên tủ đầu giường. Tôi lớn lên cùng một chiếc có các nút vật lý mà bạn phải nhấn xuống một cách dứt khoát, và một thanh báo lại (snooze) cảm giác như một chiếc phao cứu sinh vào những buổi sáng đi học.
Đồng hồ báo thức kỹ thuật số hiển thị thời gian trôi qua trên bàn cạnh giường
Nhưng một khi smartphone bước vào phòng ngủ, đồng hồ báo thức đã âm thầm bị đẩy sang một bên. Giờ đây, điện thoại của bạn đóng vai trò là đồng hồ báo thức, thiết bị theo dõi giấc ngủ, máy tạo tiếng ồn trắng và hệ thống giải trí đầu giường, tất cả trong một. Bạn có thể đặt nhiều báo thức, tùy chỉnh khoảng thời gian báo lại, chọn từ hàng trăm âm thanh đánh thức, và điện thoại của bạn thậm chí còn tự động cập nhật giờ mùa hè. Thật khó để tranh cãi với mức độ tiện lợi đó.
Tuy nhiên, không phải ai cũng thích điều này. Các nhà nghiên cứu về giấc ngủ và những người quan tâm đến sức khỏe có lý khi họ đề nghị loại bỏ hoàn toàn điện thoại khỏi phòng ngủ. Một chiếc đồng hồ báo thức cơ bản sẽ không cám dỗ bạn lướt mạng xã hội lúc nửa đêm hoặc kiểm tra email công việc trước khi mắt bạn kịp mở hoàn toàn.
5. Đèn Pin
Đối với hầu hết mọi người, đèn flash LED của smartphone đã âm thầm thay thế đèn pin truyền thống. Thật khó để đánh bại sự tiện lợi của việc có một nguồn sáng luôn ở trong túi, sẵn sàng giúp bạn tìm chìa khóa, xử lý mất điện đột ngột, hoặc nhìn xuống gầm ghế mà không cần lục tìm một thiết bị riêng biệt.
Tuy nhiên, đây là một trong những trường hợp hiếm hoi mà thiết bị chuyên dụng vẫn thắng thế. Một chiếc đèn pin chuyên dụng mang lại độ sáng cao hơn nhiều, kiểm soát chùm sáng tốt hơn và thời lượng pin lâu hơn đáng kể (hoặc pin AA/AAA thông thường). Nó cũng được chế tạo để chịu va đập, điều quan trọng khi bạn sửa xe, đi rừng, hoặc chuẩn bị cho các trường hợp khẩn cấp. Ngoài ra còn có một cân nhắc thực tế lớn: nếu có thứ gì đó có khả năng rơi xuống nền bê tông, thì đó nên là một chiếc đèn pin bỏ túi 30 đô la chứ không phải chiếc điện thoại 1.000 đô la của bạn.
4. Máy Ghi Âm
Đã có lúc, một chiếc máy ghi âm kỹ thuật số bỏ túi là thứ không thể thiếu đối với sinh viên, nhà báo, hoặc bất kỳ ai muốn ghi lại một câu hát hay ý tưởng thoáng qua. Nó rất đơn giản: chỉ cần nhấn ghi, nói ra suy nghĩ của bạn, và xong.
Ngày nay, tôi không cần phải suy nghĩ hai lần khi cần ghi chú một ý tưởng podcast, ghi lại một cuộc trò chuyện ngẫu nhiên, hoặc lưu một ý tưởng chợt đến. Tôi chỉ cần mở một ứng dụng ghi âm giọng nói. Nhờ micro tích hợp tốt hơn và “phép màu” giảm tiếng ồn bằng AI, âm thanh thường sạch hơn nhiều so với những gì các máy ghi âm cũ có thể xử lý. Và tôi có thể chỉnh sửa, chuyển đổi thành văn bản, hoặc chia sẻ tệp mà không cần chuyển đổi ứng dụng.
Nhiều ứng dụng hiện nay còn vượt xa việc ghi âm đơn giản. Bạn có nhiều tùy chọn định dạng tệp, dấu thời gian, nhãn, và tích hợp liền mạch với các công cụ ghi chú và lưu trữ đám mây. Mọi thứ được sắp xếp, có thể tìm kiếm và có sẵn ngay lập tức trên các thiết bị. Thật khó để tưởng tượng quay trở lại thời kỳ cũ.
3. Máy Scan
Tôi từng rên rỉ khi nghĩ đến việc quét một thứ gì đó vì nó có nghĩa là phải lôi chiếc máy scan flatbed cồng kềnh ra, khởi động phần mềm chậm chạp, và cầu nguyện rằng hình ảnh sẽ không bị xiên vẹo hoặc nhiễu hạt – tất cả những nỗ lực đó chỉ để số hóa một hóa đơn hoặc lưu một biểu mẫu đã ký.
Những bông hoa được đặt trên máy quét flatbed truyền thống để số hóa
Giờ đây, smartphone của bạn có thể quét tài liệu và làm cho chúng trông đẹp mắt. Các ứng dụng quét như Adobe Scan, Microsoft Lens, CamScanner, hoặc thậm chí ứng dụng Ghi chú tích hợp sẵn có thể quét, tự động cắt, cải thiện và chuyển đổi hình ảnh sang PDF chỉ trong vài giây. Chất lượng thường sắc nét và cân bằng hơn so với những gì tôi từng nhận được từ một máy scan truyền thống.
Tất nhiên, máy scan độc lập vẫn có chỗ đứng trong các môi trường yêu cầu khối lượng lớn hoặc lưu trữ chuyên nghiệp. Nhưng đối với việc sử dụng hàng ngày, một chiếc điện thoại là quá đủ.
2. Trợ Lý Kỹ Thuật Số Cá Nhân (PDA)
Bạn có còn nhớ chiếc Palm Pilot với bút stylus và màn hình thang độ xám không? Nó không thể gọi điện hay chụp ảnh, nhưng nó có thể quản lý lịch, ghi chú, lưu danh bạ và thậm chí chơi trò chơi solitaire với đồ họa pixel.
Thiết bị PDA cũ với màn hình đơn sắc và bút cảm ứng trên nền trắng
Theo tiêu chuẩn ngày nay, những chiếc PDA đời đầu đó có vẻ thô sơ, nhưng chúng đã đặt nền móng cho những chiếc smartphone mà chúng ta đang sử dụng hàng ngày. Mọi thao tác vuốt, chạm hoặc lệnh “Hey Siri” đều có nguồn gốc từ những chiếc điện thoại thông minh nguyên thủy đó (theo một cách nào đó). Chúng đã “đi bộ” để những chiếc smartphone chúng ta có bây giờ có thể “chạy nước rút” – và chúng ta đã tham gia một cuộc marathon công nghệ kể từ đó.
1. Máy Đọc Sách Điện Tử (E-Reader Devices)
Danh mục này đòi hỏi một cái nhìn tinh tế hơn bởi vì các máy đọc sách điện tử chuyên dụng, như Kindle, vẫn chưa biến mất. Trên thực tế, chúng vẫn giữ được vị thế của mình. Tuy nhiên, smartphone đã thay thế chức năng đọc sách điện tử cơ bản cho nhiều độc giả thông thường. Khả năng đọc sách, tạp chí và bài viết trên điện thoại, đặc biệt với các ứng dụng đọc sách điện tử tốt nhất và nhiều ứng dụng tin tức khác nhau, đã giúp việc đọc trở nên dễ tiếp cận và tích hợp hơn vào cuộc sống hàng ngày.
Máy đọc sách Amazon Kindle Paperwhite Signature Edition đặt trên bàn
Mặc dù vậy, có một điều gì đó đặc biệt không thể phủ nhận ở một chiếc máy đọc sách chuyên dụng. Màn hình E-ink mô phỏng giao diện giấy thật, giúp việc đọc trong thời gian dài dễ chịu hơn nhiều cho mắt. Chúng có thể sử dụng trong nhiều tuần chỉ với một lần sạc, hoạt động tốt dưới ánh nắng trực tiếp và sẽ không làm phiền bạn bằng tiếng chuông, quảng cáo hoặc những phiền nhiễu cám dỗ. Khi bạn muốn thực sự đắm chìm vào một cuốn sách, một chiếc máy đọc sách chuyên dụng vẫn là cách đọc “thiền định” và tập trung hơn.
Smartphone đã định hình lại mối quan hệ của chúng ta với công nghệ, thay vì chỉ đơn thuần thay thế các thiết bị riêng lẻ. Những gì từng yêu cầu cả một túi đầy các tiện ích đơn năng giờ đây được xử lý bởi một thiết bị “tất cả trong một” nằm gọn trong túi của bạn. Điều này mang lại vô số lợi ích, dù cũng khiến một số người hoài niệm về quá khứ.
