Khi cân nhắc mua một thiết bị công nghệ mới có màn hình, chúng ta thường có xu hướng tìm đến các tấm nền OLED bởi chúng được đánh giá mang lại trải nghiệm hình ảnh tuyệt vời nhất. Tuy nhiên, đó không phải là toàn bộ sự thật. Có những nhược điểm màn hình OLED quan trọng mà bạn cần nắm rõ trước khi quyết định chi tiêu số tiền lớn cho công nghệ này, đặc biệt là với màn hình máy tính (monitor).
1. Hiện Tượng Lưu Ảnh (Burn-in) Vẫn Là Nỗi Lo Lớn Với OLED
Bạn có thể từng nghe nói rằng các tấm nền OLED hiện đại đã “giải quyết” được vấn đề lưu ảnh (burn-in), nhưng điều đó không hoàn toàn đúng. Dù các nhà sản xuất có đưa ra bao nhiêu biện pháp bảo vệ đi chăng nữa, nếu bạn hiển thị các yếu tố tĩnh – như thanh tác vụ, thanh dock ứng dụng, hoặc thậm chí là cửa sổ trình duyệt cố định – trong thời gian dài, nguy cơ lưu ảnh màn hình OLED vĩnh viễn vẫn hiện hữu.
Màn hình OLED hiển thị nội dung HDR trên bàn làm việc
Hiện tượng này không xuất hiện ngay lập tức, nhưng sau nhiều tháng sử dụng, bạn có thể nhận thấy một vết bóng mờ mờ nhạt không bao giờ biến mất hoàn toàn. Hầu hết người dùng màn hình OLED sẽ không gặp phải vấn đề này, đặc biệt nếu họ sử dụng màn hình cho nhiều tác vụ khác nhau. Tuy nhiên, nếu công việc hàng ngày của bạn yêu cầu bố cục cố định hoặc chơi game với giao diện người dùng (UI) không đổi, đây là một điều cần lưu ý. Có rất nhiều bài viết trên các diễn đàn công nghệ (như OLED subreddit) chi tiết về các vấn đề này.
2. Hầu Hết Màn Hình OLED Có Độ Sáng Đỉnh Thấp Hơn Mong Đợi
Mặc dù TV OLED nổi tiếng với hiệu suất HDR (High Dynamic Range) đáng kinh ngạc, điều này không phải lúc nào cũng đúng với màn hình máy tính OLED. Thực tế, nếu bạn kiểm tra các mẫu màn hình OLED bán chạy nhất trên các nhà bán lẻ lớn, hầu hết đều không liệt kê độ sáng đỉnh màn hình OLED trong bảng thông số kỹ thuật của chúng.
Hai màn hình OLED gắn VESA trên bàn làm việc với bàn phím và chuột
Màn hình OLED được cấu tạo khác biệt, đó là lý do tại sao chúng không thể sánh được độ sáng đỉnh của các đối tác TV của mình – hoặc thậm chí một số màn hình LCD cao cấp. Dù điều này không phải là vấn đề trong môi trường tối, nó trở thành một hạn chế đáng kể trong các không gian có nhiều ánh sáng, nơi khả năng hiển thị bị ảnh hưởng. OLED vẫn mang lại độ tương phản tuyệt vời, nhưng nếu thiếu độ sáng đỉnh cao, nội dung HDR sẽ không “nổi bật” như mong đợi.
3. Khả Năng Hiển Thị Văn Bản Của OLED Chưa Thật Sắc Nét
Một trong những vấn đề màn hình OLED ít được chú ý hơn là cách chúng xử lý văn bản. Về mặt lý thuyết, bạn có thể mong đợi chúng sắc nét như – hoặc thậm chí sắc nét hơn – màn hình LCD. Tuy nhiên, do cách sắp xếp các điểm ảnh phụ (subpixel) trong nhiều tấm nền OLED, văn bản thường xuất hiện hơi mềm hoặc có viền màu (fringing).
Minh họa các bố cục subpixel OLED khác nhau trên màn hình Asus và LG
Trong khi hầu hết màn hình LCD sử dụng bố cục điểm ảnh phụ RGB truyền thống, các mẫu OLED phổ biến từ các thương hiệu như LG và Samsung lại dùng các bố cục thay thế như RGWB và triangle-RGB. Vì hệ điều hành Windows không được tối ưu hóa cho các bố cục này, điều đó có thể dẫn đến các vấn đề rõ nét về văn bản. Ban đầu có thể không dễ nhận ra, nhưng một khi đã phát hiện, rất khó để bỏ qua. Nếu công việc hàng ngày của bạn liên quan đến việc viết, đọc hoặc lập trình trong nhiều giờ, bạn có thể sẽ ưu tiên khả năng hiển thị chính xác hơn của một màn hình LCD chất lượng tốt.
4. Tấm Nền OLED Có Tuổi Thọ Kém Hơn So Với LCD
Sự khác biệt cơ bản nhất giữa tấm nền OLED và LCD nằm ở loại công nghệ hiển thị được sử dụng. Chữ “O” trong OLED là viết tắt của “Organic” (hữu cơ) – và đó không phải là tin tức hoàn toàn tốt. Không giống như tấm nền LCD sử dụng vật liệu ổn định hơn, các pixel trong màn hình OLED bị suy giảm theo thời gian. Điều đó có nghĩa là độ sáng giảm dần, và trong một số trường hợp, màu sắc bắt đầu bị sai lệch.
Chi tiết màn hình gaming Acer Predator X27U
Nếu bạn là người dùng cường độ cao, thường xuyên bật màn hình trong thời gian dài hoặc chạy nội dung HDR nặng, sự hao mòn có thể xuất hiện sớm hơn dự kiến. Mặc dù các nhà sản xuất sử dụng các kỹ thuật như dịch chuyển pixel (pixel shifting) và giới hạn độ sáng (brightness limiting) để giảm thiểu điều này, nhưng các vật liệu bên trong vẫn rất nhạy cảm và sẽ bị suy giảm. Nếu bạn dự định giữ một màn hình OLED trong hơn năm năm, cuối cùng bạn có thể nhận thấy rằng nó không còn sáng hoặc sống động như khi mới mua.
5. Giá Thành Cao Và Không Phải Lúc Nào Cũng Xứng Đáng
Cuối cùng, một trong những lý do chính khiến nhiều người cân nhắc kỹ trước khi mua màn hình OLED là chi phí. Màn hình OLED không hề rẻ. Trên thực tế, hầu hết màn hình OLED có giá gần gấp đôi so với các đối thủ LCD tương đương. Và với số tiền đó, không phải lúc nào chúng cũng mang lại giá trị tốt nhất.
Màn hình cong gắn trên tay đỡ trên bàn làm việc
Chắc chắn, bạn sẽ có được màu đen sâu và độ tương phản ấn tượng. Nhưng khi cân nhắc điều đó với những rủi ro về burn-in, độ sáng đỉnh thấp hơn và tuổi thọ suy giảm nhanh hơn, giá trị tổng thể của sản phẩm giảm đi đáng kể. Tấm nền OLED có ý nghĩa hơn trên một chiếc Smart TV, nơi bạn sử dụng nó chỉ vài giờ mỗi ngày. Nhưng đối với một thiết bị được sử dụng hàng ngày trong nhiều giờ liền, việc chấp nhận những rủi ro này có thể không hợp lý. Đôi khi, một màn hình LCD cao cấp có thể mang lại nhiều tính năng hơn và giá trị tổng thể tốt hơn với cùng mức chi phí.
Mặc dù vậy, nếu bạn vẫn đang lên kế hoạch mua một màn hình OLED, điều quan trọng là phải tìm kiếm một mẫu phù hợp nhất với nhu cầu sử dụng của mình. Việc hiểu rõ các loại tấm nền OLED khác nhau và cách chúng ảnh hưởng đến trải nghiệm sẽ giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt hơn.
