Windows 11, với giao diện hiện đại và thiết kế bắt mắt, đã mang đến một hơi thở mới cho hệ điều hành của Microsoft. Tuy nhiên, đôi khi những lựa chọn thiết kế của gã khổng lồ phần mềm này lại gây ra không ít phiền toái, làm giảm đi trải nghiệm thay vì giúp người dùng làm việc hiệu quả hơn. May mắn thay, cộng đồng công nghệ đã tạo ra vô số các công cụ và tiện ích miễn phí hoặc có phí hợp lý, giúp khắc phục những hạn chế này. Bài viết này sẽ giới thiệu 8 công cụ tối ưu Windows 11 nổi bật, biến một hệ thống đôi khi còn bất tiện thành một “cỗ máy năng suất” thực sự, củng cố vị thế của Windows 11 như một nền tảng làm việc hàng đầu. Đây là những giải pháp tuyệt vời để tùy biến Windows 11 và nâng cao hiệu suất làm việc hàng ngày của bạn.
1. Fences: Sắp xếp desktop hiệu quả
Màn hình desktop bừa bộn có thể làm chậm công việc và khiến bạn cảm thấy choáng ngợp khi sử dụng máy tính. Mặc dù việc sắp xếp các tệp vào thư mục là một khởi đầu tốt, nhưng có một giải pháp thậm chí còn hiệu quả hơn có thể cải thiện đáng kể việc quản lý desktop.
Fences là một công cụ tổ chức desktop giúp tạo ra các vùng chứa được tô bóng, có nhãn trên màn hình của bạn, nơi bạn có thể nhóm các tệp, thư mục và lối tắt liên quan. Tôi thường sử dụng một vùng “Dự Án Hiện Tại” cho các tệp công việc đang hoạt động, một vùng “Công Cụ” cho các ứng dụng thường dùng, và một vùng “Tải Xuống” tự động thu thập các tệp tải về mới.
Giao diện phần mềm Fences giúp sắp xếp và quản lý các biểu tượng trên màn hình desktop Windows 11 thành các khu vực riêng biệt
Tôi đặc biệt yêu thích tính năng nhấp đúp chuột vào bất kỳ đâu trên màn hình desktop sẽ ngay lập tức ẩn tất cả các biểu tượng – thật hoàn hảo cho các bản ghi màn hình hoặc buổi thuyết trình. Tính năng cuộn lên (roll-up) cũng là một điểm cộng lớn. Chỉ cần di chuột qua tiêu đề của một vùng Fences, nó sẽ thu gọn lại để bạn có thêm không gian desktop mà không làm mất đi sự tổ chức. Đối với bất kỳ ai đang xử lý nhiều dự án hoặc gặp phải tình trạng lộn xộn trên desktop, Fences biến màn hình làm việc bừa bộn của bạn thành một không gian gọn gàng và chức năng.
Mặc dù Fences cung cấp bản dùng thử miễn phí 30 ngày, đây là một ứng dụng trả phí với giá 29.99 USD cho giấy phép trọn đời, 9.99 USD mỗi năm cho một thiết bị hoặc 19.99 USD mỗi năm cho tối đa năm thiết bị.
Tải xuống: Fences (9.99 USD/năm, có bản dùng thử miễn phí)
2. Start11: Hồi sinh Start Menu và Taskbar
Start11 biến Start Menu của Windows 11, dù đẹp mắt nhưng lại chậm chạp, thành một công cụ thực sự hoạt động hiệu quả theo cách bạn muốn. Chỉ cần nhấp vào Start, menu sẽ mở ra ngay lập tức, không có độ trễ nửa giây nào làm gián đoạn dòng công việc của bạn. Các tìm kiếm cũng nhanh không kém: gõ bất kỳ tên tệp nào và nó sẽ xuất hiện ngay lập tức, thay vì bị chôn vùi dưới các kết quả Bing và nội dung web không liên quan.
Tuy nhiên, Start11 không chỉ dừng lại ở việc khắc phục Start Menu: nó còn mang lại khả năng tùy chỉnh thanh tác vụ (taskbar) mà Microsoft đã loại bỏ. Tôi thường đặt taskbar ở phía bên trái màn hình siêu rộng của mình với các nút không nhóm, nhờ đó tôi có thể nhìn chính xác những tệp và ứng dụng nào đang mở. Tôi cũng đã ghim trực tiếp các thư mục dự án vào Start Menu để truy cập tức thì vào công việc hiện tại của mình mà không cần mở File Explorer.
Màn hình chính của Start11 trên Windows 11 với menu Start tùy chỉnh
Nếu bạn ưa thích giao diện cũ, bạn có thể chuyển về kiểu Start Menu của Windows 7 hoặc 10. Đối với tôi, kiểu Windows 11 được nâng cấp với hiệu suất được cải thiện của Start11 mang lại sự cân bằng tốt nhất giữa thiết kế hiện đại và năng suất thực sự.
Start11 đến từ Stardock, cùng đội ngũ đã tạo ra Fences. Giống như công cụ tổ chức desktop của công ty, nó cung cấp bản dùng thử 30 ngày trước khi bạn cần mua giấy phép: 7.49 USD mỗi năm cho một thiết bị hoặc 11.24 USD mỗi năm cho tối đa năm thiết bị.
Tải xuống: Start11 (7.49 USD/năm, có bản dùng thử miễn phí)
3. Windhawk: Kho mod Windows 11 an toàn và miễn phí
Windhawk là một công cụ mã nguồn mở miễn phí hoạt động như một “cửa hàng ứng dụng” cho các bản sửa đổi Windows. Với khả năng cài đặt chỉ bằng một cú nhấp chuột, các bản mod này giúp khắc phục những phiền toái nhỏ của Windows 11 đồng thời bổ sung các cải tiến nâng cao chất lượng trải nghiệm.
Một số bản mod Windhawk mà tôi yêu thích bao gồm việc mang lại nhãn thanh tác vụ cổ điển (để tôi có thể nhìn thấy tài liệu Word nào đang mở), tính năng nhấp chuột giữa để đóng trên thanh tác vụ, và khả năng tắt hoàn toàn menu ngữ cảnh của Windows 11 để sử dụng menu cổ điển. Bản mod cuộn tab trình duyệt là một thủ thuật thông minh khác – di chuột qua Chrome hoặc Edge trên thanh tác vụ và cuộn qua các tab bằng con lăn chuột của bạn.
Đối với những người dùng không chuyên về kỹ thuật, đây là cách an toàn nhất để thêm các tính năng của người dùng nâng cao. Chỉ cần duyệt thư viện mod, cài đặt những gì bạn muốn và tận hưởng một Windows chức năng hơn. Mỗi mod đều giải thích rõ ràng những gì nó thay đổi, bao gồm đánh giá và xếp hạng của người dùng, và có thể tắt ngay lập tức nếu bạn không thích kết quả.
Tải xuống: Windhawk (Miễn phí)
4. WinToys: Tổng hợp cài đặt Windows tiện lợi
Windows có hàng trăm cài đặt nằm rải rác trên Control Panel, ứng dụng Settings và registry/Group Policy. WinToys hợp nhất chúng vào một giao diện sạch sẽ và dễ sử dụng. Thay vì phải đi qua vô số menu để tìm một công tắc quyền riêng tư duy nhất, bạn có thể thay đổi tất cả các cài đặt cần thiết từ một bảng điều khiển tập trung.
Trong khi tab Home hiển thị thông số hệ thống và số liệu thống kê sử dụng theo thời gian thực một cách nhanh chóng, tab Apps liệt kê tất cả các chương trình đã cài đặt với kích thước và ngày cài đặt, giúp dễ dàng phát hiện phần mềm rác. Trong tab Services, bạn có thể xem những gì đang chạy trong nền mà không cần phải mở Task Manager.
Giao diện WinToys giúp quản lý và tối ưu các dịch vụ chạy nền của Windows, nâng cao hiệu suất hệ thống
Tab Performance cho phép bạn quản lý các cài đặt để cải thiện hiệu suất hệ thống. Nó cung cấp các công tắc đơn giản để bật kế hoạch năng lượng “Ultimate performance” nhằm tận dụng tối đa hiệu suất bằng cách cho phép PC tiêu thụ năng lượng cần thiết, giảm độ trễ tác vụ đồ họa với tính năng lên lịch GPU tăng tốc phần cứng, thay đổi cài đặt trò chơi và tắt các ứng dụng khởi động cùng Windows.
Trong tab Health, bạn có các công cụ để kiểm tra tình trạng ổ đĩa và sửa chữa các tệp bị hỏng. Chuyển sang tab Tweaks, bạn sẽ tìm thấy các cải tiến về quyền riêng tư như tắt tính năng gửi dữ liệu (telemetry) và loại bỏ quảng cáo Windows. Bạn cũng có thể cấu hình những gì xuất hiện trên desktop của mình, dọn dẹp Start Menu và khôi phục menu ngữ cảnh cổ điển trong File Explorer, cùng nhiều tùy chỉnh tiện lợi khác. Đây thực sự là một trong những phần mềm Windows 11 hữu ích nhất để giữ cho hệ thống của bạn hoạt động trơn tru.
Tải xuống: WinToys (Miễn phí)
5. PowerToys: Bộ công cụ năng suất từ Microsoft
PowerToys của Microsoft giống như một lời xin lỗi vì những tính năng còn thiếu của Windows 11. Mặc dù PowerToys bao gồm một bộ công cụ năng suất ẩn, nhưng một vài công cụ nổi bật là quan trọng nhất đối với Windows 11 nói riêng.
Trong số các tiện ích nổi bật, Awake ngăn hệ thống của bạn chuyển sang chế độ ngủ trong các tác vụ quan trọng như tải xuống tệp lớn hoặc xuất video dài. FancyZones đưa việc quản lý cửa sổ lên một tầm cao mới với các bố cục màn hình tùy chỉnh, nơi bạn có thể xác định các vùng cụ thể cho các ứng dụng khác nhau và căn chỉnh cửa sổ vào vị trí chỉ bằng thao tác kéo đơn giản.
Cài đặt PowerToys trên Windows hiển thị các tiện ích tích hợp, hỗ trợ người dùng tối ưu năng suất làm việc
Một trong những công cụ yêu thích của tôi là tiện ích Peek (Ctrl+Space), cung cấp khả năng xem trước tệp ngay lập tức cho hình ảnh và tài liệu mà không cần mở chúng trước. Always on Top bổ sung cho điều này bằng cách cho phép bạn ghim bất kỳ cửa sổ nào lên trên tất cả các ứng dụng khác, ngăn các cửa sổ quan trọng biến mất phía sau những gì bạn đang sử dụng tích cực.
Tải xuống: PowerToys (Miễn phí)
6. Ditto: Lịch sử Clipboard không giới hạn
Windows 11 có tính năng lịch sử clipboard cho phép bạn truy cập tối đa 25 mục đã sao chép gần đây nhất (sử dụng Win + V), nhưng nó khá hạn chế. Tôi đã chuyển sang Ditto thay thế, một công cụ ghi nhớ mọi thứ (văn bản, hình ảnh và tệp) mà không có giới hạn tùy ý. Nó thậm chí còn giữ lịch sử clipboard của bạn sau khi khởi động lại hệ thống.
Nhấn tổ hợp phím Ctrl + Accent (`) (có thể tùy chỉnh) để xem toàn bộ lịch sử clipboard của bạn. Bạn có thể tìm kiếm truy vấn SQL từ hôm qua, tìm email khách hàng từ sáng nay hoặc lấy mã màu hex từ tuần trước. Ditto lưu mọi thứ với tính năng tìm kiếm toàn văn bản và bạn có thể đồng bộ hóa clipboard của mình trên nhiều máy tính.
Ứng dụng Ditto với các tùy chọn quản lý, xóa và di chuyển mục trong lịch sử clipboard đa dạng và không giới hạn
Tải xuống: Ditto (Miễn phí)
7. Rainmeter: Biến desktop thành bảng điều khiển sống động
Rainmeter biến desktop của bạn từ một hình nền tĩnh thành một bảng điều khiển thông tin sống động. Vâng, nó có thể trở nên phức tạp, nhưng bắt đầu với các “skin” có sẵn giúp nó dễ tiếp cận với mọi người.
Tôi sử dụng một thiết lập tối giản: thống kê hệ thống ở góc (CPU, RAM và mức sử dụng ổ đĩa), một đồng hồ tốt hơn với lịch, và thời tiết thực sự cập nhật. Tích hợp Spotify hiển thị những gì đang phát với các điều khiển ngay trên desktop.
Màn hình desktop Windows 11 được tùy biến ấn tượng với Rainmeter, hiển thị các thông tin hệ thống và tiện ích
Đối với người mới bắt đầu, hãy thử một skin như Mond hoặc Enigma và tùy chỉnh từ đó. Người dùng nâng cao có thể tạo bất cứ thứ gì – tôi đã thấy mọi thứ từ các desktop trông giống giao diện của Iron Man cho đến các bảng điều khiển năng suất tối giản. Nếu Rainmeter cảm thấy quá phức tạp, có những công cụ tùy chỉnh desktop tuyệt vời khác đáng để khám phá. Cộng đồng chia sẻ hàng nghìn skin, vì vậy bạn không cần phải tự mình viết mã.
Tải xuống: Rainmeter (Miễn phí)
8. Monitorian: Điều khiển độ sáng màn hình ngoài dễ dàng
Monitorian cho phép bạn điều khiển độ sáng của màn hình ngoài bằng phím nóng hoặc chuột. Không còn phải vươn tay ra phía sau màn hình để tìm kiếm các nút nhỏ xíu nữa.
Phiên bản miễn phí đáp ứng hầu hết các nhu cầu một cách hoàn hảo: bạn có tính năng điều khiển độ sáng, thanh trượt lớn để điều chỉnh dễ dàng và tự động khởi động cùng Windows. Ứng dụng hiển thị phần trăm độ sáng đã điều chỉnh của bạn và duy trì thứ tự sắp xếp màn hình của bạn.
Đối với người dùng chuyên nghiệp, có một gói đăng ký cao cấp bổ sung các phím nóng tùy chỉnh, các tùy chọn dòng lệnh, đồng bộ độ sáng giữa các màn hình và điều khiển cho hơn bốn màn hình. Nhưng phiên bản miễn phí làm được mọi thứ mà hầu hết mọi người cần. Đây là một công cụ tối ưu Windows 11 nhỏ gọn nhưng cực kỳ hữu ích cho những ai làm việc với nhiều màn hình.
Tải xuống: Monitorian (Miễn phí, có gói đăng ký)
Mỗi công cụ trong danh sách này đều giải quyết một vấn đề cụ thể mà người dùng Windows 11 thường gặp phải – dù là tính năng tìm kiếm tức thì của Start11 giúp bạn thực sự tìm thấy tệp của mình, hay lịch sử clipboard không giới hạn của Ditto ghi nhớ mọi thứ bạn sao chép. Hầu hết đều hoàn toàn miễn phí, và những công cụ trả phí đều cung cấp các bản dùng thử hào phóng, cho phép bạn dùng thử kỹ lưỡng trước khi quyết định mua. Hãy trải nghiệm và biến Windows 11 của bạn thành một môi trường làm việc hiệu quả và tiện nghi hơn.
