Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng phát triển và có khả năng tạo ra nội dung chân thực đến kinh ngạc, không khó hiểu khi các chiêu trò lừa đảo sử dụng công nghệ này cũng trở nên tinh vi và khó lường hơn. Mới đây, một video AI giả mạo về chiếc cốc geode đã gây sốt trên TikTok, thu hút hàng triệu lượt xem và khiến không ít người nhẹ dạ “sập bẫy”, chỉ để rồi vỡ mộng với sản phẩm thực tế. Vụ việc này là một lời cảnh tỉnh rõ ràng về các loại lừa đảo AI đang hoành hành, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhận diện và tự bảo vệ bản thân trước những thủ đoạn công nghệ cao này.
Khởi Nguồn Của Cơn Sốt “Ly Geode” Giả Mạo Trên TikTok
Câu chuyện bắt đầu vào tháng 9 năm 2024, khi những quảng cáo về chiếc cốc geode lung linh xuất hiện rầm rộ trên các nền tảng mạng xã hội, đặc biệt là TikTok. Một trong những tài khoản nổi bật là @inspiringdesignsnet, liên tục đăng tải các video giới thiệu những chiếc cốc geode trông cực kỳ ấn tượng. Thoạt nhìn, chúng giống hệt như những chiếc cốc được tạc từ một khối đá geode tự nhiên, giữ nguyên vẻ đẹp và kết cấu độc đáo của khoáng vật.
Tuy nhiên, những người xem tinh ý đã nhanh chóng nhận ra một số điểm bất thường trong các video này. Hơi nước bốc lên từ đồ uống nóng đôi khi lại xuất hiện từ quai cầm cốc hoặc thậm chí là từ hai bên thân cốc. Lượng hơi nước cũng thay đổi thất thường, lúc thì bốc lên nghi ngút, lúc lại chỉ là một dòng nhỏ giọt. Tốc độ chuyển động của hơi nước cũng không nhất quán, có lúc nhanh, lúc lại trông tĩnh hoặc chuyển động chậm. Đáng chú ý hơn, một số chiếc cốc còn xuất hiện các lỗi thị giác nhỏ khi xoay, cho thấy dấu hiệu của sự can thiệp kỹ thuật số.
Dù không được xác nhận một cách trực tiếp, nhưng có nhiều bằng chứng mạnh mẽ cho thấy các video clip này không phải là sản phẩm thực tế. Thay vào đó, chúng được tạo ra hoàn toàn bằng AI (AI-generated), giới thiệu một sản phẩm không hề tồn tại trong thế giới vật lý. Mặc dù vậy, điều này vẫn không ngăn cản được hàng ngàn người dùng chi tiền để sở hữu những chiếc cốc “ảo diệu” này.
Vỡ Mộng Khi Sản Phẩm Thực Tế Đến Tay Người Dùng
Đến tháng 12, khi những chiếc cốc bắt đầu được giao đến tay người mua, sự thật cuối cùng đã được phơi bày. Những chiếc cốc thực tế trông hoàn toàn khác xa so với quảng cáo, khiến người dùng nhanh chóng chia sẻ sự thất vọng của mình trên TikTok để cảnh báo những người khác.
Thay vì giữ được thiết kế tự nhiên và chân thực như quảng cáo, những chiếc cốc geode này lại được làm từ nhựa rẻ tiền với các chi tiết kém tinh xảo. Đặc biệt, người dùng không thể uống trực tiếp từ thân cốc “geode”, mà thay vào đó, mỗi chiếc cốc đều có một lõi kim loại riêng biệt được đặt bên trong để đựng chất lỏng. Điều này không chỉ làm mất đi vẻ độc đáo của sản phẩm mà còn khiến nó trở nên bất tiện và kém thẩm mỹ. May mắn thay, cộng đồng TikTok đã nhanh chóng biến sự thất vọng này thành nội dung cảnh báo, giúp nhiều người khác tránh khỏi bẫy lừa đảo. Dù bản thân chiếc cốc trông vẫn ổn, nhưng chúng hoàn toàn không giống với những gì đã được quảng cáo.
Các Chiêu Trò Lừa Đảo AI Tinh Vi Hơn Và Cách Tự Bảo Vệ
Việc nhìn thấy mọi người mắc lừa bởi những chiêu trò như vụ ly geode trên TikTok và chế giễu họ là điều dễ hiểu. Nhiều người tự hỏi: làm thế nào mà mọi người có thể mắc lừa bởi một video rõ ràng là do AI tạo ra như vậy? Tuy nhiên, trong khi hiện tại có vẻ khá rõ ràng, những trò lừa đảo công nghệ này sẽ chỉ trở nên ngày càng đáng tin cậy hơn theo thời gian. Ngay cả khi “bộ dò AI” nội bộ của bạn khá tốt, bạn vẫn nên ghi nhớ những điều sau:
- Nếu một quảng cáo trông “quá tốt để là sự thật”, thì thường nó không phải là sự thật. Kẻ lừa đảo luôn cố gắng làm cho quảng cáo của họ hấp dẫn nhất có thể để thu hút người mua. Điều này bao gồm việc đưa ra một sản phẩm tuyệt vời đến phi thực tế với mức giá cực kỳ thấp. Người mua đã mua những chiếc cốc này với giá khoảng 20 đô la, thấp hơn nhiều so với giá của một chiếc cốc geode thật.
- Hãy giữ thái độ hoài nghi với mọi thứ, cho dù bạn có tinh mắt đến đâu. Vấn đề khi bạn tin rằng mình là chuyên gia trong việc phát hiện hình ảnh và video do AI tạo ra là khi cuối cùng bạn bị AI đánh lừa, bạn lại càng tin rằng đó là thật. Ngay cả khi không có gì về một video hoặc hình ảnh “gào thét” rằng đó là AI, hãy luôn nhớ rằng vẫn có khả năng đó là nội dung do AI tạo ra.
- Cố gắng không bị cuốn vào hiệu ứng đám đông. Bởi vì những kẻ lừa đảo đã tung ra chiến dịch của họ ngay trước tháng 12, chúng có thể nhắm mục tiêu vào một kỳ nghỉ mua sắm phổ biến để làm cho quảng cáo của chúng lan truyền. Các video và quảng cáo tuyên bố rằng những chiếc cốc sẽ là món quà Giáng sinh hoàn hảo, và một số người thậm chí đã nhận chúng làm quà tặng dưới gốc cây. Hãy thận trọng nếu một quảng cáo cố gắng thúc đẩy bạn mua một thứ gì đó càng sớm càng tốt hoặc nếu nó trở nên lan truyền; đó có thể là một vụ lừa đảo trực tuyến đang cố gắng kiếm tiền nhanh nhất có thể.
Phòng tránh lừa đảo AI: nhận diện người nổi tiếng giả mạo
Ngay cả khi bạn không bao giờ mua sản phẩm trên mạng xã hội, bạn vẫn có thể trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công lừa đảo do AI cung cấp. Ví dụ, có các cuộc tấn công lừa đảo qua email (phishing) sử dụng AI hay các vụ lừa đảo qua cuộc gọi video (video call scams) có thể khiến mọi người bất ngờ. Hãy luôn cảnh giác với các chiêu trò lừa đảo AI, bất kể bạn đang ở đâu hay làm gì.
Kết Luận
Vụ việc chiếc ly geode giả mạo trên TikTok là một minh chứng sống động cho thấy sự phát triển của công nghệ AI đi kèm với những rủi ro và thách thức về an ninh mạng. Những kẻ lừa đảo đang ngày càng khéo léo hơn trong việc tạo ra các nội dung giả mạo tinh vi, khiến việc phân biệt thật giả trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Để tự bảo vệ bản thân và tránh trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo AI, điều quan trọng là mỗi chúng ta cần nâng cao cảnh giác, áp dụng các nguyên tắc phòng tránh cơ bản như kiểm tra kỹ lưỡng các ưu đãi “quá tốt để là sự thật”, duy trì thái độ hoài nghi trước mọi thông tin và không để hiệu ứng đám đông cuốn đi. Hãy luôn cập nhật kiến thức về các hình thức lừa đảo mới và chia sẻ thông tin cảnh báo này với bạn bè, người thân để cùng nhau xây dựng một môi trường mạng an toàn và đáng tin cậy hơn.
