Trong thế giới thiết kế đồ họa và chỉnh sửa ảnh, Adobe Photoshop từ lâu đã được coi là tiêu chuẩn vàng, là công cụ không thể thiếu của các chuyên gia. Tuy nhiên, với chi phí đăng ký không hề nhỏ, Photoshop có thể là một rào cản lớn đối với những người dùng có sở thích, các nhà sáng tạo tại nhà hoặc những người mới bắt đầu. GIMP, viết tắt của GNU Image Manipulation Program, là một phần mềm chỉnh sửa ảnh mã nguồn mở và hoàn toàn miễn phí, đang dần khẳng định vị thế của mình như một giải pháp thay thế mạnh mẽ.
Với phiên bản GIMP 3.0 được phát hành vào tháng 3 năm 2025, sau 7 năm kể từ phiên bản 2.0, phần mềm này đã mang đến hàng loạt cải tiến lớn và nhỏ. Những cập nhật này không chỉ nâng cao trải nghiệm người dùng mà còn giúp GIMP tiến gần hơn đến các tính năng chuyên nghiệp, biến nó thành một lựa chọn khả thi, thậm chí có thể thay thế Photoshop trong quy trình làm việc của nhiều người dùng tại Việt Nam. Dưới đây là 9 lý do nổi bật khiến GIMP 3.0 trở thành đối thủ đáng gờm của Photoshop.
1. Giao diện trực quan và hiện đại hơn
Một trong những cải tiến lớn nhất của GIMP 3.0 là việc cập nhật giao diện người dùng. Việc chuyển đổi sang bộ công cụ đồ họa GTK3 đã đưa giao diện của GIMP ngang tầm với các ứng dụng máy tính để bàn hiện đại. Mặc dù Photoshop có một giao diện chuẩn mực trong ngành sáng tạo, giao diện của GIMP 3.0 không quá khác biệt, mang lại cảm giác quen thuộc và logic menu cho người dùng khi chuyển đổi.
Các cập nhật giao diện bao gồm khả năng điều chỉnh tỷ lệ UI tốt hơn trên màn hình HiDPI, hệ thống chủ đề nội bộ sử dụng CSS để dễ dàng tùy chỉnh, thay đổi về khả năng tiếp cận như nhận diện cài đặt người dùng để tắt hoạt ảnh và chuyển động, tích hợp hỗ trợ ngôn ngữ viết từ phải sang trái, và các biểu tượng mới ở định dạng SVG để cải thiện khả năng mở rộng. Khi khởi động GIMP 3.0 mới, hộp thoại Personalize sẽ xuất hiện, cho phép bạn tùy chỉnh màu sắc biểu tượng, chủ đề giao diện, phương pháp thu gọn hộp công cụ và gộp thanh công cụ menu theo ý muốn.
Giao diện GIMP 3.0 mới mẻ và trực quan trên màn hình HiDPI
2. Chỉnh sửa phi phá hủy (Non-Destructive Editing)
GIMP 3.0 đã giới thiệu tính năng chỉnh sửa bộ lọc phi phá hủy, đưa nó gần hơn với khả năng của Photoshop. Chỉnh sửa phi phá hủy cho phép bạn mắc lỗi, thay đổi ý định, thử nghiệm hoặc quay lại từ đầu mà ít gặp khó khăn hơn. Các bộ lọc phi phá hủy của GIMP được áp dụng dưới dạng một lớp hoạt động riêng biệt thay vì tự động hợp nhất vào ảnh của bạn. Điều này cho phép bạn tiếp tục chỉnh sửa hình ảnh bên dưới bộ lọc hoặc áp dụng các thay đổi cho bộ lọc mà không ảnh hưởng đến hình ảnh gốc.
Ngoài ra, GIMP còn giới thiệu tính năng chỉnh sửa ngoài khung vẽ (off-canvas editing), một điều mà bạn sẽ không tìm thấy trong Photoshop. Tính năng này cho phép khung vẽ của bạn mở rộng khi bạn vẽ rộng hơn hoặc cao hơn lớp hoặc khung vẽ hiện có. Điều này giải quyết sự khó chịu thường thấy trong Photoshop khi bạn bỏ cắt một lớp nhưng nó lại biến mất khỏi khung vẽ. GIMP cho phép bạn giữ lại các cạnh không thể nhìn thấy, đồng thời vẽ thêm các cạnh mới mà bạn có thể chọn để cắt lại cho phù hợp.
3. Hỗ trợ tệp PSD và nhiều định dạng khác
Tệp PSD là định dạng tệp gốc của Photoshop, viết tắt của PhotoShop Document. Mặc dù PSD được sinh ra và phát triển trong Photoshop, định dạng tệp này đã trở thành một loại định dạng “sống” phổ biến cho các phần mềm sáng tạo khác. Tệp PSD giữ lại các lớp, đối tượng thông minh (smart objects), hiệu ứng hình ảnh và các chỉnh sửa khác, cho phép chúng được mở và tiếp tục làm việc mà không cần hợp nhất.
Tệp PSD đang mở trong GIMP trên MacBook Pro, minh họa khả năng tương thích định dạng nâng cao
GIMP đã cải thiện đáng kể khả năng hỗ trợ PSD trong bản cập nhật 3.0 vào tháng 3 năm 2025. Mặc dù đã có hỗ trợ PSD từ các phiên bản trước, những cải tiến này mang lại khả năng tương thích tốt hơn khi nhập và xuất các tệp dự án PSD. Nhiều định dạng khác cũng nhận được hỗ trợ tốt hơn trong GIMP 3.0, bao gồm hỗ trợ tệp biểu tượng cho các biểu tượng macOS ICNS và con trỏ Windows CUR và ANI, mang lại lợi ích cho các nhà thiết kế biểu tượng. Người hâm mộ Amiga lâu năm có thể tải ảnh ở định dạng ILBM hoặc IFF vào GIMP, và cũng có hỗ trợ mới cho các định dạng QOI, JPEG XL, DCX, PAM và WBMP. Sự hỗ trợ cập nhật này đưa khả năng tương thích tệp của GIMP gần hơn với Photoshop, giảm lý do để bạn quay lại với phần mềm của Adobe.
4. Động cơ cọ vẽ mạnh mẽ
Động cơ cọ vẽ của GIMP cung cấp kích thước cọ không giới hạn. Trong khi kích thước cọ của Photoshop bị giới hạn sau một mức nhất định, điều này có thể hạn chế lựa chọn sáng tạo về tỷ lệ hoặc tốc độ của bạn.
Thư viện cọ vẽ phong phú của GIMP với đa dạng hiệu ứng và kích thước không giới hạn
Động cơ cọ vẽ và thư viện mà GIMP cung cấp có vô số loại cọ, từ dấu đen (black stamps) đến cọ màu có kết cấu, và thậm chí cả cọ động – những loại cọ thay đổi khi bạn vẽ chúng trên khung vẽ. Thư viện cọ vẽ và động cơ cọ mạnh mẽ là một trong những tính năng tốt nhất của GIMP, cho phép người dùng thỏa sức sáng tạo mà không gặp phải rào cản về công cụ.
5. Hỗ trợ đa nền tảng rộng rãi
Trong khi Photoshop bị giới hạn hỗ trợ trên các hệ thống Windows và Mac, GIMP được thiết kế để tương thích với các hệ điều hành lớn và nhỏ. Bản cập nhật 3.0 cho phép GIMP chạy nguyên bản trên các nền tảng đặc thù như Wayland, và nó cũng tiếp tục hỗ trợ X11. GIMP có thể được cài đặt nguyên bản trên Windows, Mac, Linux và các hệ điều hành không phổ biến khác. Bản cập nhật mới nhất của nó cũng cải thiện hỗ trợ đầu vào từ máy tính bảng (tablet input) để có trải nghiệm tốt hơn.
Vì GIMP cung cấp mã nguồn cho bất kỳ ai trong cộng đồng sử dụng, điều chỉnh và học hỏi, GIMP hoàn toàn có thể tùy chỉnh theo nhu cầu sử dụng của bạn – điều mà Photoshop không có. Điều này cho phép bạn làm cho GIMP hoạt động theo nhu cầu của mình thay vì phải thích nghi nhu cầu của bạn để làm việc với phần mềm.
6. Công cụ chọn vùng cải tiến
GIMP luôn nổi tiếng với các công cụ chọn vùng tuyệt vời và không ngừng được cải tiến. Một tính năng mới của GIMP 3.0 là sự ra mắt của công cụ Paint Select. Đây là một công cụ tương tự như Quick Selection Tool của Photoshop. Nó cho phép bạn dùng cọ để tô lên các khu vực muốn chọn. Điều này giúp tăng tốc quy trình làm việc khi chọn các vùng lớn có đặc điểm tương đồng, nhưng các cạnh có thể cần độ chính xác. Tính năng này hiện tại chưa ổn định hoàn toàn và phải được kích hoạt trong cài đặt “playground” của GIMP trong hộp thoại.
Các công cụ chọn vùng cải tiến của GIMP, bao gồm tính năng Paint Select mới
Giờ đây, bạn có thể chọn nhiều mục trên khung vẽ dễ dàng hơn so với các phiên bản trước của GIMP. Trước đây, bạn cần chọn chúng thông qua bảng điều khiển lớp (layers panel), nhưng giờ đây, sử dụng các phím tắt thông thường, bạn có thể chọn nhiều yếu tố, đường dẫn hoặc lớp trực tiếp từ khung vẽ.
7. Hỗ trợ văn bản tốt hơn
GIMP 3.0 cho phép bạn áp dụng các chỉnh sửa và loại bộ lọc lên văn bản trực tiếp, đồng thời vẫn có thể tiếp tục viết lại mà không mất đi các chỉnh sửa của mình. Điều này khó có thể tìm thấy ở các phần mềm khác. Photoshop chỉ cho phép bạn áp dụng những thay đổi tối thiểu cho văn bản trực tiếp, chẳng hạn như thêm đường viền (stroke) hoặc màu nền (fill).
Giao diện công cụ văn bản của GIMP cho phép chỉnh sửa trực tiếp và áp dụng hiệu ứng không phá hủy
GIMP cho phép bạn tạo kiểu văn bản và áp dụng các đường viền, bóng, và hiệu ứng vát mà vẫn giữ được khả năng chỉnh sửa. Bạn cũng có thể thực hiện các thay đổi sâu hơn như phông chữ, kích thước hoặc thậm chí cài đặt kiểu. GIMP 3.0 cũng bao gồm các đường viền văn bản phi phá hủy. Hỗ trợ văn bản trong GIMP 3.0 giúp nó tiến gần hơn đến cấp độ thư viện phông chữ của Photoshop. Những tính năng này cải thiện khả năng lưu trữ chính xác các phông chữ trong thư viện phông của GIMP, phân loại và phân biệt dựa trên họ phông chữ thay vì chỉ sử dụng các số ID khác nhau. GIMP cũng hiển thị các hiệu ứng chữ in nghiêng và chữ đậm thật sự trên văn bản phông, thay vì phiên bản giả mạo sẽ thay đổi sau khi áp dụng.
8. Mã nguồn mở mang lại quyền kiểm soát
Một tính năng không mới của GIMP, nhưng có thể khiến bạn cân nhắc việc ngừng sử dụng Photoshop và chuyển sang GIMP, đó là GIMP là một công cụ mã nguồn mở. GIMP chạy trên Giấy phép Công cộng GNU General Public License (GPL), không chỉ đảm bảo quyền tự do truy cập công cụ cho bất kỳ ai mà còn mang lại bảo mật tốt hơn.
Trang chủ GIMP nhấn mạnh cam kết mã nguồn mở và giấy phép GNU GPL
Theo Giấy phép Công cộng GNU, GIMP có thể được phân phối tự do hoặc điều chỉnh. Kết quả là, bạn có thể tùy chỉnh hoàn toàn GIMP thông qua mã nguồn. Các dự án mã nguồn mở không có cùng nguồn tài trợ hoặc nhân lực như các dự án độc quyền, nhưng các cộng đồng xây dựng chúng thường lành mạnh hơn, với lợi ích tốt nhất của chương trình là trọng tâm chứ không phải việc kiếm lợi nhuận. Bạn thậm chí có thể trở thành một phần của cộng đồng và đóng góp vào dự án. Các công cụ mã nguồn mở như GIMP hoặc Krita, Inkscape và Blender đáng tin cậy hơn về bảo mật dữ liệu so với nhiều công cụ độc quyền. Mặc dù giấy phép được tự do phân phối, dữ liệu của bạn thì không. Sử dụng GIMP thay vì Photoshop đặt quyền kiểm soát hoàn toàn vào tay bạn.
9. GIMP hoàn toàn miễn phí
Một trong những lý do chính khiến GIMP có thể làm cho trải nghiệm Photoshop của bạn trở nên lỗi thời là, không giống như Photoshop và các sản phẩm của Adobe, GIMP hoàn toàn miễn phí.
So sánh biểu tượng GIMP và Photoshop trên MacBook, đại diện cho lựa chọn miễn phí và trả phí
Mặc dù đây không phải là một tính năng cập nhật mới của GIMP, nhưng đó là điều cần lưu ý khi quyết định chuyển đổi từ Photoshop hoặc chọn phần mềm nào để học khi bạn mới bắt đầu hành trình sáng tạo của mình. Giá cả là một yếu tố lớn, và các khoản đăng ký liên tục như Photoshop trở thành một khoản đầu tư tiền bạc khổng lồ, cho dù bạn có sử dụng công cụ nhiều hay không. Nếu bạn là người mới trong lĩnh vực thiết kế đồ họa hoặc chỉnh sửa ảnh, việc tìm kiếm các công cụ miễn phí chất lượng cao là lựa chọn tốt nhất cho đến khi bạn nhận thức rõ hơn về nhu cầu và khả năng của mình. Khi bạn đăng ký Photoshop – hoặc phần mềm Adobe khác – rất khó để thoát khỏi hệ thống, và bạn sẽ phải trả hàng trăm, thậm chí hàng nghìn đô la trong vài năm. Điều này ổn đối với các chuyên gia, nhưng không tốt cho những người có sở thích hoặc người mới bắt đầu.
GIMP là một dự án mã nguồn mở dành cho việc xử lý và chỉnh sửa ảnh, trong khi Photoshop là một công cụ thiết kế tiêu chuẩn ngành. Cả hai đều cung cấp các tính năng tương tự nhau ở nhiều khía cạnh. GIMP 3.0 có thể không hoàn toàn thay thế quy trình làm việc chuyên nghiệp của một nhà thiết kế đồ họa lâu năm sử dụng Photoshop, nhưng đối với nhiều người có sở thích, người mới bắt đầu hoặc người dùng muốn thử nghiệm, GIMP có thể khiến Photoshop trở nên không còn cần thiết. Với thời gian và sự kiên nhẫn, các bản cập nhật của GIMP sẽ còn cải thiện hơn nữa, khẳng định vị thế của nó như một lựa chọn miễn phí và mạnh mẽ trong lĩnh vực chỉnh sửa ảnh.
