Trước khi chuyển sang viết toàn thời gian, tôi từng là một nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp bán thời gian. Tôi không phải Richard Avedon, nhưng tôi biết cách sử dụng ánh sáng studio và máy ảnh DSLR, và chừng đó là đủ để có một số công việc. Tôi bắt đầu với Nikon D70, sau đó nâng cấp lên D300.
Chiếc D300 đã phục vụ tốt cho đến khi tôi bán nó đi, dù vậy nó vẫn còn khá “cổ” so với tiêu chuẩn hiện đại. Nó có cảm biến 12.3 megapixel quá nhiễu để sử dụng vượt quá ISO 1600, hoặc thường chỉ là ISO 800. Hãy đối chiếu điều đó với chiếc iPhone 16 Pro của tôi, có cảm biến chính 48 megapixel, và đôi khi có thể chụp trong điều kiện gần như tối đen nhờ kết hợp xử lý phần mềm và chống rung quang học. Tôi đã rất ước có khả năng đó khi chụp tiệc cưới. Ngày nay, một số điện thoại còn sở hữu số megapixel cao đến mức “lố bịch”, từng được coi là đỉnh cao công nghệ, ví dụ như Samsung Galaxy S25 Ultra với 200 megapixel. Tuy nhiên, dù mua điện thoại hay máy ảnh chuyên dụng, tôi luôn đánh giá cao ống kính tele hơn là cảm biến chính có độ sắc nét tối đa. Tôi sẽ giải thích lý do.
iPhone 16 Pro chụp ảnh hoặc quay video, minh họa camera điện thoại cao cấp.
Tại sao nhà sản xuất điện thoại nhấn mạnh cảm biến chính sắc nét hơn
Điều này không chỉ là để quảng cáo
Hãy tạm dừng một chút – giá trị của một cảm biến chính siêu sắc nét là gì? Rốt cuộc, cảm biến trong chiếc D300 của tôi đủ tốt để in ảnh chân dung khổ 8×10. Một cảm biến 200 megapixel về mặt lý thuyết có thể xuất ra độ phân giải 12.240 x 6.320 pixel, vượt xa TV 8K, chứ chưa nói đến một khung ảnh bạn treo trên lò sưởi. Về mặt lý thuyết, bạn nên chụp để dùng cho những biển quảng cáo dọc đường cao tốc.
Đáp án là các nhà sản xuất điện thoại không thực sự theo đuổi độ phân giải tối đa. Thay vào đó, họ đang theo đuổi hai thứ, thứ nhất là độ nhạy sáng. Với cảm biến lớn hơn, các pixel có thể được “ghép” lại với nhau (pixel binning) để cải thiện hiệu suất chụp thiếu sáng. Bạn tạm thời hy sinh độ phân giải, nhưng có một bức ảnh 12 megapixel có thể sử dụng tốt hơn là một bức ảnh 50 megapixel nhiễu và mờ. Trong điều kiện đủ sáng, việc ghép pixel có thể được giảm bớt.
Hệ thống camera sau của Samsung Galaxy S25 Ultra, nổi bật với cảm biến megapixel cao.
Các nhà sản xuất điện thoại đang theo đuổi hai thứ: độ nhạy sáng và hiệu ứng zoom giá rẻ.
Cảm biến lớn cũng là một cách giá rẻ để đạt được hiệu ứng zoom. Do hình ảnh 4K sẽ vừa vặn vào một bức ảnh 100 hoặc 200 megapixel nhiều lần, bạn thường có thể cắt (crop) để zoom mà mất rất ít hoặc không đáng kể chi tiết. Với xử lý phần mềm, các vấn đề tiềm ẩn có thể được che giấu.
Ống kính tele chuyên dụng phức tạp hơn đáng kể. Chúng không chỉ cần cảm biến riêng mà còn cần một hệ thống ống kính lớn hơn, khó nhét vào kích thước của một chiếc smartphone. Đó là lý do tại sao nhiều thiết bị cao cấp có cụm camera lồi ra rất lớn. Kết quả là, zoom “kỹ thuật số” (dựa trên crop ảnh) có thể rẻ hơn zoom quang học thực sự.
Tại sao dân chuyên nghiệp chọn Tele
Tất nhiên là với thông số đủ tốt
Hãy để ý rằng tôi nói cảm biến chính lớn giúp tạo ra “hiệu ứng” zoom giá rẻ. Thực tế, tất nhiên, bạn chỉ đang phóng to một phần của hình ảnh ở xa hơn. Điều đó không chỉ có nghĩa là tiềm năng mất chi tiết, mà còn phóng đại bất kỳ khuyết điểm nào, chẳng hạn như nhiễu cảm biến hoặc các đốm bụi. Và ảnh càng bị cắt (crop) sâu, bạn càng dễ nhận thấy các pixel riêng lẻ, vì bạn đang làm việc với ít pixel hơn. Bạn có thể zoom kỹ thuật số vào đỉnh Tòa nhà Empire State từ Hoboken – nhưng bức ảnh kết quả sẽ rất bệt pixel.
Giao diện phần mềm chỉnh sửa ảnh minh họa thao tác crop ảnh, tương tự cách hoạt động của zoom kỹ thuật số.
Zoom kỹ thuật số cũng có thể phóng đại các quang sai, chẳng hạn như biến dạng do nhiệt. Ống kính tele cũng bị ảnh hưởng bởi những thứ này, nhưng ít nhất quang sai sẽ ít nổi bật hơn trong khung hình.
Bạn có thể zoom kỹ thuật số vào đỉnh Tòa nhà Empire State từ Hoboken — nhưng bức ảnh kết quả có thể là một mớ pixel bệt.
Trên hết, có một sự khác biệt rõ rệt về phối cảnh với zoom quang học. Ống kính tele có xu hướng làm phẳng chủ thể so với hậu cảnh và giúp dễ dàng đạt được độ sâu trường ảnh nông (xóa phông), ít nhất là khi chủ thể ở gần. Đây là lý do tại sao các nhiếp ảnh gia chân dung thường sử dụng ống kính 70-120 mm khi ống kính 50 mm về mặt lý thuyết là đủ. Kết quả “nghệ thuật” hơn, theo một cách nào đó.
Lưu ý ở đây là camera tele phải đạt được thông số nhất định. Bất cứ thứ gì dưới 12 megapixel đều đáng ngờ, và ngay cả khi vượt ngưỡng đó, cảm biến tele có xu hướng hoạt động kém hơn trong điều kiện thiếu sáng. Điều đó làm cho chống rung cơ học trở nên cần thiết – đôi khi tôi vẫn có những bức ảnh mờ khi zoom 5x trong điều kiện đủ sáng.
Nhóm người chụp ảnh bằng Pixel 9 Pro, thể hiện khả năng zoom của camera điện thoại.
Liệu camera 200 megapixel có làm bạn “thụt lùi”?
Đó là vấn đề của các trường hợp sử dụng
Bạn không nhất thiết phải chịu thiệt nếu sở hữu một chiếc điện thoại có camera chính megapixel cao nhưng ống kính tele kém hoặc không có. Thay vào đó, điều này phụ thuộc vào tần suất các điều kiện chụp nằm ngoài mức thông thường. Hầu hết các bức ảnh có xu hướng được chụp ở cự ly gần với chủ thể, không quá vài mét, và trong môi trường khá rõ ràng và đủ sáng. Trong những tình huống đó, việc cắt (crop) để zoom không phải là vấn đề lớn, vì điện thoại của bạn không cần phải phóng to nhiều hoặc không cần phóng to gì cả.
Điện thoại Samsung Galaxy S25 Ultra đặt trên bàn, đại diện cho dòng điện thoại có camera megapixel cao.
Lý tưởng nhất, các nhà sản xuất điện thoại nên cung cấp cả hai thứ tốt nhất, biến camera tele dài thành tiêu chuẩn và nâng cấp cảm biến liên quan.
Chỉ khi bạn cố gắng vượt qua giới hạn, zoom kỹ thuật số mới lộ rõ nhược điểm. Giả sử bạn tham dự một lễ hội âm nhạc mùa hè, nhưng cố gắng zoom vào ca sĩ chính từ cuối đám đông. Bạn có thể có được một hình ảnh có độ phân giải cao, có thể sử dụng được – nhưng đừng quá kỳ vọng. Zoom quang học nói chung sẽ đáng tin cậy hơn miễn là sân khấu được chiếu sáng đúng cách, bạn có đủ độ dài zoom và có thể giữ chắc tay.
Lý tưởng nhất, các nhà sản xuất điện thoại nên cung cấp cả hai thứ tốt nhất, biến camera tele dài thành tiêu chuẩn và nâng cấp cảm biến liên quan. Điều đó chắc chắn sẽ đến vào một lúc nào đó. Hiện tại, nếu bạn quan tâm đến chất lượng ảnh, tôi khuyên bạn nên tìm hiểu kỹ thông số kỹ thuật camera của từng chiếc điện thoại bạn định mua.
