Tình trạng Smart TV bị giật lag hay liên tục xuất hiện vòng đệm (buffering) trong lúc xem phim có thể làm gián đoạn trải nghiệm và khiến bạn mất đi sự hứng thú. Sau một thời gian dài đối phó với những vòng đệm khó chịu này, tôi đã áp dụng một vài thay đổi đơn giản và chiếc Smart TV của tôi đã không còn tình trạng giật lag hay buffering nữa.
1. Ưu tiên quyền truy cập cho Smart TV trên Router (QoS)
Ngày nay, một mạng gia đình thường phải hỗ trợ hàng chục thiết bị cùng lúc. Điện thoại, máy tính xách tay, máy tính bảng, máy chơi game và các thiết bị thông minh đều trực tuyến liên tục, và tất cả chúng đều cạnh tranh cùng một băng thông mạng. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến Smart TV của bạn bị đệm liên tục, mặc dù gói tốc độ internet từ nhà cung cấp vẫn đầy đủ.
Bảng điều khiển QoS (Quality of Service) là một trong những thiết lập đầu tiên tôi cấu hình để cải thiện lưu lượng mạng của mình. Công cụ này không nhất thiết làm tăng tốc độ internet, nhưng nó giúp bạn quản lý thiết bị nào được ưu tiên truy cập vào mạng. Điều này có nghĩa là nếu bạn đặt TV của mình là thiết bị có ưu tiên cao, router sẽ đảm bảo nó nhận được băng thông cần thiết để truyền phát mượt mà, ngay cả khi các thiết bị khác đang tải xuống các tệp lớn hoặc thực hiện cuộc gọi video cùng lúc.
QoS có thể được tìm thấy trong trang quản trị của router (thường là các địa chỉ IP như 192.169.100.1 hoặc 192.168.1.1). Tùy thuộc vào loại router, bảng điều khiển QoS có thể có tên gọi khác nhau. Router của tôi gọi nó là SQM (Smart Queue Management), trong khi các router khác có thể gọi là Traffic Shaping hoặc Bandwidth Control. Nhìn chung, bảng điều khiển QoS sẽ yêu cầu bạn nhập Dải IP (IP Range), Mức ưu tiên (Priority), Tốc độ tải lên (Upstream) và Tốc độ tải xuống (Downstream).
Để sử dụng QoS, tôi đã phải thiết lập thủ công địa chỉ IP tĩnh cho nhiều thiết bị của mình, bao gồm cả Smart TV. Sau đó, tôi đặt địa chỉ IP của Smart TV là ưu tiên “1” hoặc “cao”. Sau khi lưu cài đặt và khởi động lại router, tôi nhận thấy Smart TV của mình giờ đây phát ở độ phân giải đầy đủ ngay cả trong giờ cao điểm.
2. Tối ưu cài đặt chất lượng luồng phát (Stream Quality Settings)
Điều chỉnh cài đặt chất lượng video trên ứng dụng Plex media server để hạn chế Smart TV bị giật lag
Việc TV hoặc ứng dụng phát trực tuyến của bạn hỗ trợ 4K Ultra HD không có nghĩa là đường truyền internet hoặc chiếc Smart TV của bạn có thể xử lý được. Nếu mạng của bạn không thể cung cấp đủ băng thông, bạn sẽ gặp phải tình trạng đệm và giật hình thay vì phát lại mượt mà. Bạn cũng nên kiểm tra thông số kỹ thuật của TV: nếu nó không thể hiển thị 4K HDR thực sự, bạn đang lãng phí băng thông nếu đã đặt chất lượng phát trực tuyến ở mức tối đa.
Vì tôi chủ yếu sử dụng Plex và YouTube Premium để xem phim trực tuyến, tôi đã tập trung vào việc điều chỉnh cài đặt chất lượng trong các ứng dụng này. Đối với Plex, tôi đã mở cài đặt ứng dụng và bật tùy chọn Tự động điều chỉnh chất lượng (Automatically Adjust Quality). Tính năng này cho phép Plex bắt đầu phát lại ở cài đặt ưu tiên của bạn và sau đó tự động điều chỉnh chất lượng video dựa trên tốc độ kết nối hiện tại.
Các luồng trực tiếp 4K đang trở nên phổ biến hơn, nhưng điều đó không phải lúc nào cũng có nghĩa là chúng là lựa chọn tốt nhất. Nếu mạng của bạn không thể xử lý các luồng 4K ở độ trễ thấp, tốt hơn hết là nên đặt chất lượng của bạn thành QHD (1440p) hoặc HD (1080p). Đối với nội dung trực tiếp, một chút độ trễ có thể chấp nhận được, nhưng khi luồng bắt đầu bị lag vài giây hoặc hơn, việc giảm độ phân giải có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Phát lại mượt mà, kịp thời ở độ phân giải thấp hơn một chút vẫn tốt hơn là luồng 4K luôn bị đóng băng hoặc bị lag.
Việc giảm chất lượng luồng không chỉ giúp phát lại mượt mà hơn mà còn giúp các luồng trực tiếp phản hồi nhanh và đồng bộ. Tôi thà có các luồng không bị gián đoạn ở độ phân giải thấp hơn còn hơn là phải vật lộn để xem nội dung 4K liên tục bị đệm hoặc giật hình.
3. Chuyển đổi băng tần Wi-Fi
Chọn băng tần 5GHz để kết nối cho Smart TV giúp tăng tốc độ và giảm giật lag
Có nhiều cách khác nhau để bạn có thể ưu tiên thiết bị truyền phát của mình trên Wi-Fi. Một trong những cách dễ nhất là chuyển kết nối của bạn từ băng tần 2.4GHz sang băng tần 5GHz. Băng tần 2.4GHz cung cấp phạm vi rộng hơn nhưng tốc độ kết nối chậm hơn, trong khi băng tần 5GHz nhanh hơn nhưng có phạm vi ngắn hơn.
Vì chiếc Smart TV của tôi đặt cùng phòng với router, tôi đã chuyển nó sang băng tần 5GHz. Điều này cho phép thiết bị của tôi tải các luồng phát nhanh hơn mà không cần lo lắng về cường độ tín hiệu. Nếu TV của bạn ở xa hơn hoặc bị ngăn cách bởi một vài bức tường, bạn có thể cân nhắc đặt điểm truy cập Wi-Fi gần hơn hoặc sử dụng bộ mở rộng sóng Wi-Fi (Wi-Fi repeater) hay thậm chí là hệ thống Mesh Wi-Fi để phủ sóng toàn bộ không gian của bạn bằng băng tần 5GHz nhanh hơn.
4. Xóa bộ nhớ đệm (Cache) của TV và ứng dụng
Xóa bộ nhớ đệm (cache) trên ứng dụng Plex giúp Smart TV hoạt động mượt mà hơn và hạn chế đệm liên tục
Smart TV về cơ bản là những chiếc máy tính nhỏ với màn hình lớn, và giống như bất kỳ máy tính nào, chúng cũng tích lũy rác kỹ thuật số theo thời gian. Rác này được gọi là bộ nhớ đệm (cache), và nó có thể làm chậm bộ xử lý của TV, dẫn đến tình trạng đệm.
Tôi có thói quen xóa bộ nhớ đệm trên TV và các ứng dụng phát trực tuyến khoảng mỗi tháng một lần. Trên hầu hết các TV, bạn sẽ tìm thấy tùy chọn này trong menu Cài đặt (Settings) dưới mục Ứng dụng (Apps) hoặc Ứng dụng (Applications). Chọn ứng dụng, nhấn Xóa bộ nhớ đệm (Clear Cache) là xong. Nếu TV của bạn không có tùy chọn này, việc gỡ cài đặt và cài đặt lại ứng dụng cũng có hiệu quả tương tự.
Việc xóa bộ nhớ đệm trên các TV cũ hơn, hoặc bất kỳ thiết bị nào có ít tài nguyên phần cứng hơn, thực sự tạo ra sự khác biệt lớn về hiệu suất và trải nghiệm tổng thể.
5. Thay đổi cài đặt DNS
Các máy chủ DNS (Domain Name System) chịu trách nhiệm dịch các tên miền, chẳng hạn như makeuseof.com, thành các địa chỉ IP mà Smart TV của bạn sử dụng để kết nối với các dịch vụ truyền phát. Theo mặc định, hầu hết các TV sử dụng máy chủ DNS do nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) của bạn cung cấp, nhưng đây không phải lúc nào cũng là lựa chọn nhanh nhất hoặc đáng tin cậy nhất. Các máy chủ DNS chậm hoặc quá tải có thể gây ra độ trễ khi TV của bạn cố gắng truy cập các ứng dụng truyền phát, dẫn đến thời gian tải lâu hơn và tình trạng đệm thường xuyên hơn.
Bạn có thể chuyển DNS của thiết bị sang một máy chủ công cộng. Google DNS (8.8.8.8 và 8.8.4.4) hoặc Cloudflare DNS (1.1.1.1 và 1.0.0.1) đều là những lựa chọn tuyệt vời. Để thực hiện điều này, tôi đã vào cài đặt mạng của TV, chọn DNS thủ công (Manual DNS) và nhập các số này.
Nếu TV của bạn không cho phép bạn thay đổi cài đặt DNS trực tiếp, bạn cũng có thể đặt máy chủ DNS tùy chỉnh trên router của mình. Bằng cách này, mọi thiết bị trên mạng gia đình của bạn sẽ tự động sử dụng các máy chủ DNS mới. Tuy nhiên, hãy lưu ý rằng một số router do ISP cung cấp có thể hạn chế quyền truy cập vào cài đặt DNS; trong những trường hợp này, hãy cân nhắc thêm router riêng của bạn để có nhiều quyền kiểm soát hơn.
6. Điều chỉnh cài đặt bộ đệm phát lại (Playback Buffer Settings)
Không phải TV hay ứng dụng nào cũng có tùy chọn này, nhưng nếu của bạn có, thì việc điều chỉnh nó rất đáng giá. Cài đặt bộ đệm phát lại kiểm soát lượng video mà TV của bạn tải trước nội dung trước khi bắt đầu phát. Bằng cách tăng bộ đệm, bạn cho TV của mình nhiều thời gian hơn để tải nội dung mới, điều này làm giảm thời gian đệm trong khi bạn xem phim.
Vì tôi đang tự lưu trữ máy chủ của riêng mình, tôi cần điều chỉnh bộ đệm chuyển mã (transcode buffer), về cơ bản là một bộ đệm phát lại ở phía máy chủ. Tôi đã đặt chất lượng bộ đệm thành Nhanh (Fast) và kích thước bộ đệm thành 60 giây, cung cấp nội dung được tải trước trong một phút. Thiết lập này giúp ngăn nội dung 4K bị giật hình trong quá trình phát lại phim. Mặc dù nó làm tăng nhẹ thời gian tải ban đầu, nhưng tôi nhận thấy Smart TV của mình có trải nghiệm phát lại mượt mà hơn trong suốt toàn bộ bộ phim.
Tình trạng đệm từng là một vấn đề đau đầu liên tục khi tôi xem phim trên Smart TV, nhưng với một vài điều chỉnh và hiểu rõ hơn về cách hoạt động của mạng và ứng dụng, việc truyền phát cuối cùng đã trở nên mượt mà hơn rất nhiều. Nếu bạn vẫn đang nhìn thấy những vòng đệm đó trên màn hình của mình, hãy thử thực hiện một số thay đổi này trên thiết bị của bạn và tự mình trải nghiệm sự khác biệt.
