Thị trường công nghệ đang chứng kiến sự bùng nổ của khái niệm “AI PC” – những chiếc máy tính được trang bị bộ xử lý trí tuệ nhân tạo chuyên dụng (NPU) với lời hứa hẹn về một kỷ nguyên mới của trải nghiệm người dùng. Tuy nhiên, bất chấp mọi chiến dịch marketing rầm rộ, đối với những người dùng phổ thông như chúng ta, AI PC dường như chưa mang lại nhiều giá trị thực tiễn. Ít nhất là ở thời điểm hiện tại, AI PC vẫn còn là một viễn cảnh xa vời hơn là một công cụ thiết yếu.
4. Giá Thành AI PC Vẫn Là Rào Cản Lớn
Hiện tại, một trong những yếu tố khiến nhiều người dùng quay lưng với AI PC chính là mức giá. Những chiếc máy tính này có chi phí cao hơn đáng kể so với laptop hoặc máy tính để bàn truyền thống. Nguyên nhân chủ yếu nằm ở việc tích hợp một Bộ xử lý thần kinh chuyên dụng (NPU), hay còn được Apple gọi là Neural Engine, để xử lý các tác vụ AI cục bộ. Bên cạnh đó, chúng còn được trang bị những con chip mới nhất trên thị trường, đẩy mức giá lên cao.
Máy tính Tecno Megabook T16 Pro được trưng bày tại MWC 2024, minh họa cho sự đắt đỏ của AI PC thế hệ mới.
Ngay cả các công ty công nghệ lớn cũng nhận thức rõ vấn đề này. Theo ghi nhận của XDA Developers, Michelle Johnston Holthaus từ Intel đã thừa nhận rằng người tiêu dùng không đổ xô mua các thiết bị chạy chip Lunar Lake và Meteor Lake mới nhất và đắt tiền. Thay vào đó, nhu cầu của khách hàng lại tập trung vào các mẫu cũ hơn, giá phải chăng hơn với các chip thế hệ trước như Raptor Lake. Holthaus chia sẻ: “Điều chúng tôi thực sự thấy là nhu cầu lớn hơn từ khách hàng đối với các sản phẩm n-1 và n-2 để họ có thể tiếp tục cung cấp các mức giá hệ thống mà người tiêu dùng thực sự yêu cầu… Meteor Lake và Lunar Lake rất tốt, nhưng đi kèm với cấu trúc chi phí cao hơn nhiều.”
3. Ứng Dụng Thực Tế Còn Hạn Chế, Chưa Đột Phá
Mặc dù được quảng bá rầm rộ, máy tính AI vẫn thiếu các ứng dụng thực tế đủ sức thuyết phục. Cho đến nay, tôi chưa thấy bất kỳ tính năng độc quyền nào trên AI PC có thể biện minh cho việc bỏ ra số tiền lớn để sở hữu chúng.
Chắc chắn, chúng hứa hẹn các tính năng như tăng cường ảnh tự động, phụ đề trực tiếp, tóm tắt văn bản hoặc làm mờ nền trong các cuộc gọi video – nhưng những điều này không thực sự đột phá hay độc quyền chỉ có trên AI PC.
Biểu tượng Microsoft Copilot trên màn hình laptop Windows, thể hiện ứng dụng AI trên máy tính.
Nếu nhìn vào thị trường, bạn sẽ nhận ra rằng hầu hết các lợi ích được cho là của PC AI chẳng qua chỉ là những cải tiến nhỏ so với những gì PC truyền thống đã làm được. Khoảng cách này càng thu hẹp hơn khi bạn cài đặt bất kỳ ứng dụng AI nào có sẵn trên phần cứng cũ hơn. Cho đến khi AI PC cung cấp các tính năng thực sự thay đổi cách chúng ta tương tác với thiết bị hàng ngày, tôi vẫn chưa có ý định đầu tư.
Nút Copilot chuyên dụng trên bàn phím laptop Acer, biểu tượng cho xu hướng AI PC.
2. Tác Vụ AI Nặng Vẫn Ưu Tiên Xử Lý Trên Đám Mây
Việc giới thiệu NPU hoặc tăng số lượng phép tính mỗi giây mà NPU có thể xử lý trên AI PC là một công cụ marketing tuyệt vời trên giấy tờ. Tuy nhiên, điều mà các công ty sẽ không nói cho bạn biết là những thiết bị này không đủ mạnh để thực hiện bất kỳ tác vụ xử lý chuyên sâu nào cục bộ.
Vâng, các công ty khẳng định chip mới sẽ cho phép các tác vụ AI chạy trên thiết bị vì lý do bảo mật, và đúng là một số tác vụ có thể làm được điều đó. Nhưng số lượng rất ít ỏi. Hầu hết các tác vụ AI phức tạp hơn đều phù hợp hơn khi chạy trên phần cứng đám mây mạnh mẽ.
Dù là tạo ảnh, tóm tắt nội dung, viết lại, chuyển giọng nói thành văn bản, hay chỉnh sửa ảnh và video, các công cụ AI dựa trên đám mây như ChatGPT và Gemini đều mạnh mẽ và chính xác hơn. Chúng có thể thực hiện các tác vụ mà NPU hiện tại không thể xử lý trên thiết bị.
Laptop Microsoft Surface AI với logo Copilot, minh họa cho sự phụ thuộc vào AI đám mây.
Các công ty nhận thức rõ điều này, và đó là lý do tại sao nhiều tính năng AI trên AI PC vẫn tiếp tục chạy trên đám mây. Ví dụ, chiến lược marketing chính của Copilot+ PC của Microsoft là khả năng chạy tác vụ AI cục bộ. Tuy nhiên, thật trớ trêu khi việc nhấp vào phím Copilot chỉ đơn giản là khởi chạy ứng dụng Copilot, vốn vẫn sử dụng các mô hình OpenAI chạy trên đám mây.
Vào tháng 4 năm 2025, Microsoft đã công bố kế hoạch mang nhiều tính năng AI của Copilot+ đến các thiết bị Windows 11 khác. Nhưng đây là vấn đề – tất cả chúng đều yêu cầu kết nối internet, nghĩa là chúng vẫn chạy trên đám mây. Đây là một chủ đề phổ biến trong ngành hiện nay. Tôi chưa thấy ý nghĩa của việc sở hữu một máy tính AI vào lúc này, vì tôi có thể truy cập các chatbot AI tốt nhất trên phần cứng hiện tại của mình, bao gồm cả iPhone và điện thoại Android cũ, bằng cách sử dụng các ứng dụng hoặc trang web chuyên dụng.
1. Sự Tích Hợp AI Trong AI PC Còn Nông Cạn
Thuật ngữ “AI PC” gợi ý một trải nghiệm được tăng cường AI tích hợp sâu sắc. Nhưng ở thời điểm hiện tại, sự tích hợp đó lại nông cạn một cách đáng ngạc nhiên. Hầu hết các tính năng AI đều có cảm giác như được “gắn thêm” vào thay vì được “nhúng sâu” vào hệ điều hành hoặc quy trình làm việc. Chẳng hạn, Windows Copilot vẫn giống một chatbot nâng cao hơn là một trợ lý AI thực thụ.
Mặc dù đến từ Microsoft, các mẫu laptop Surface của hãng vẫn chưa cung cấp sự tích hợp sâu sắc mà tôi mong đợi từ một chiếc laptop mang thương hiệu AI. Ví dụ, Copilot có thể tìm kiếm trong PC Windows của tôi để tìm các tệp cụ thể nhằm có đủ ngữ cảnh về những gì tôi đang làm để mang lại trải nghiệm cá nhân hóa hơn. Tôi có thể yêu cầu nó giải phóng bộ nhớ bằng cách xóa các tệp tạm thời và tệp cũ không cần thiết, hoặc thậm chí khắc phục sự cố internet của tôi.
Biểu tượng Microsoft Copilot trên màn hình laptop Windows, thể hiện ứng dụng AI trên máy tính.
Nhưng bạn biết không? Nó không làm được điều đó. Tóm lại, việc sử dụng Copilot trên Surface Laptop giống như sử dụng ChatGPT hoặc các công cụ tương tự, chỉ với một vài tính năng bổ sung nhỏ. Microsoft không phải là trường hợp duy nhất. Điều này là tiêu chuẩn trên diện rộng, với tất cả các laptop và máy tính để bàn từ các nhà sản xuất khác nhau đều cung cấp chatbot AI, thường với sự tích hợp cấp độ hệ thống hạn chế hoặc không có.
Ngoài ra, sự tích hợp hạn chế này cũng mở rộng ra ngoài hệ điều hành. Nhiều ứng dụng phần mềm vẫn chưa tận dụng NPU, như kênh YouTube Just Josh đã phân tích chi tiết. Nhóm của Just Josh tiết lộ rằng mặc dù laptop ASUS ProArt PX13 ra mắt với NPU tích hợp, nhưng trợ lý AI của nó, Omni, không sử dụng NPU. Nó chạy trên GPU tích hợp, ngay cả khi có GPU rời. Tương tự, trên ASUS Zenbook S 14 và ProArt PX13, nhóm nghiên cứu phát hiện ra Copilot chạy trên đám mây, lưu ý rằng không có đột biến tải CPU, GPU hoặc NPU khi nhấn phím Copilot trong khi chạy một tác vụ.
Khi mua chiếc PC tiếp theo của mình, tôi sẽ tập trung vào các thông số kỹ thuật tiêu chuẩn mà tất cả chúng ta đều quan tâm: thời lượng pin, hiệu suất CPU và GPU, bộ nhớ RAM, dung lượng lưu trữ, màn hình, cổng kết nối, và nhiều hơn nữa. Tôi sẽ không bị lung lay bởi thương hiệu AI, bởi vì sự tích hợp vẫn còn nông cạn, và cái gọi là lợi ích mang lại rất ít, nếu có, những gì bạn không thể có được từ các chatbot trực tuyến hoặc phần mềm hỗ trợ AI chuyên dụng hiện có.
