ChatGPT, công cụ trí tuệ nhân tạo đàm thoại hàng đầu, đang ngày càng trở nên “thông minh” hơn nhờ khả năng ghi nhớ các cuộc trò chuyện trước đây của bạn. Điều này mang lại sự tiện lợi đáng kể, giúp AI hiểu rõ hơn về mục tiêu, sở thích và thậm chí cả những nỗi lo lắng, bức xúc của bạn để đưa ra phản hồi phù hợp hơn. Tuy nhiên, cũng chính khả năng ghi nhớ này lại đặt ra một vấn đề đáng lo ngại về quyền riêng tư. Không giống như con người, ChatGPT không quên hay bỏ qua những gì bạn đã nói, trừ khi bạn chủ động yêu cầu nó làm vậy. Vậy làm thế nào để kiểm soát bộ nhớ ChatGPT và bảo vệ dữ liệu cá nhân của bạn? Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết, toàn diện nhất để bạn có thể tránh khỏi việc “nuôi dưỡng cỗ máy” bằng thông tin nhạy cảm của mình.
1. Lưu Trữ và Xóa Cuộc Trò Chuyện: Chỉ Là “Ngụy Trang”?
Khi bạn muốn dọn dẹp không gian làm việc trên ChatGPT, hai lựa chọn đầu tiên thường nghĩ đến là lưu trữ (archive) hoặc xóa (delete) cuộc trò chuyện. Tuy nhiên, nếu mục tiêu của bạn là xóa bỏ thông tin khỏi bộ nhớ ChatGPT dài hạn, thì những hành động này chưa đủ.
Lưu trữ không xóa bộ nhớ thực sự
Bạn có thể lưu trữ một cuộc trò chuyện để loại bỏ nó khỏi thanh công cụ bên cạnh, giúp giao diện gọn gàng hơn. Tuy nhiên, hành động lưu trữ không hề loại bỏ bất kỳ thông tin nào khỏi bộ nhớ thực tế của ChatGPT. Các cuộc trò chuyện đã lưu trữ của bạn vẫn có thể được tìm thấy trong mục Settings > General > Archived chats. Đây chỉ là một cách để ẩn đi, chứ không phải xóa vĩnh viễn dữ liệu đã cung cấp cho AI.
Xóa cuộc trò chuyện cũng không xóa dữ liệu học được
Ngay cả việc xóa một cuộc trò chuyện cũng chỉ loại bỏ bản ghi nội dung bạn đã trao đổi, chứ không xóa đi những gì ChatGPT đã học được từ cuộc trò chuyện đó. Bản thân giao diện của ChatGPT cũng đề cập đến điều này khi bạn thực hiện thao tác xóa một cuộc trò chuyện. Điều này có nghĩa là, dù bạn không còn nhìn thấy cuộc hội thoại đó nữa, thông tin mà bạn cung cấp vẫn có thể được AI sử dụng để cải thiện phản hồi trong tương lai hoặc nằm trong kho dữ liệu mà OpenAI thu thập.
2. Không Gian Làm Việc Dự Án (Project Workspaces): Bộ Nhớ Vẫn Có Thể Rò Rỉ
Các “Dự án” (Projects) trong ChatGPT được thiết kế để nhóm nhiều cuộc trò chuyện lại với nhau và cho phép bạn đính kèm hướng dẫn tùy chỉnh hoặc tệp tin. Tính năng này rất hữu ích để phân tách công việc của khách hàng với các hoạt động cá nhân. Khi mới ra mắt, các Dự án không thể ghi hoặc đọc từ bộ nhớ chung. Tuy nhiên, các Dự án gần đây vẫn “cấp dữ liệu” vào cùng một nhóm bộ nhớ cấp tài khoản, trừ khi bạn đã vô hiệu hóa bộ nhớ toàn cầu.
Ví dụ, một số người dùng có thể thấy rằng các Dự án cũ của họ không truy cập được vào bộ nhớ tài khoản chung, nhưng các Dự án mới hơn lại có thể đọc và ghi vào đó. Điều này cho thấy rằng ngay cả trong các không gian làm việc chuyên biệt, thông tin vẫn có nguy cơ bị rò rỉ vào bộ nhớ ChatGPT tổng thể.
ChatGPT lưu vào bộ nhớ trong Project
3. Trò Chuyện Tạm Thời (Temporary Chats): Chế Độ Ẩn Danh Của ChatGPT
Tính năng “Trò chuyện tạm thời” (Temporary Chat) là chế độ tương đương với chế độ ẩn danh (Incognito mode) của các trình duyệt web như Chrome. Khi sử dụng chế độ này, mô hình AI không thể đọc các ký ức cũ và quan trọng hơn là không thể ghi bất kỳ ký ức mới nào. Một khi bạn đóng cửa sổ, nội dung cuộc trò chuyện sẽ biến mất đối với bạn và AI, mặc dù OpenAI vẫn giữ một bản sao trong 30 ngày để phục vụ mục đích kiểm soát lạm dụng.
Bạn có thể bắt đầu một cuộc trò chuyện tạm thời bằng cách tạo một cuộc trò chuyện mới, sau đó nhấp vào Temporary Chat ở góc trên cùng bên phải, bên cạnh ảnh hồ sơ của bạn. Đây là một phương pháp hiệu quả để đảm bảo thông tin bạn chia sẻ trong phiên làm việc đó không bị lưu vào bộ nhớ ChatGPT dài hạn.
Người dùng đang sử dụng máy tính với giao diện ẩn danh của ChatGPT
4. Vô Hiệu Hóa Bộ Nhớ Toàn Bộ: Lựa Chọn “Hạt Nhân” An Toàn
Cách trực tiếp nhất để ngăn ChatGPT ghi nhớ bất cứ điều gì là tắt hoàn toàn tính năng này. Bạn chỉ cần nhấp vào ảnh hồ sơ của mình, sau đó truy cập Personalization và tắt tùy chọn Reference saved memories. Vô hiệu hóa tính năng này sẽ ngăn cả việc đọc và ghi dữ liệu vào bộ nhớ ChatGPT.
Liên kết “Manage memories” (Quản lý ký ức) bên dưới nút bật/tắt sẽ hiển thị mọi thông tin mà mô hình đã lưu trữ. Bạn có thể xóa từng mục riêng lẻ hoặc xóa toàn bộ.
Vô hiệu hóa tính năng bộ nhớ của ChatGPT trong cài đặt cá nhân hóa
Tuy nhiên, giao diện của ChatGPT mơ hồ đặt tên tính năng này là “Tham chiếu ký ức đã lưu” (Reference saved memories) – ngụ ý rằng việc tắt nó chỉ ngăn mô hình tham chiếu dữ liệu đã lưu trữ, chứ không phải dừng thu thập thông tin mới. Vì không có nhật ký kiểm toán độc lập, bạn nên coi công tắc này như một “gờ giảm tốc” chứ không phải một “bức tường” vững chắc. Hai cách khắc phục tiếp theo tồn tại chính vì lý do này.
5. Sử Dụng ChatGPT Không Đăng Nhập: Chế Độ Ẩn Danh Tuyệt Đối
OpenAI hiện cho phép bạn tương tác với mô hình mà không cần đăng nhập tại chat.openai.com. Mặc dù bạn sẽ bị giới hạn ở cấp mô hình cũ hơn và không có plugin, nhưng không có tài khoản nào để liên kết dữ liệu với bạn. Chỉ cần mở một cửa sổ trình duyệt riêng tư, bỏ qua bước đăng nhập và bắt đầu trò chuyện. Kết hợp với việc sử dụng VPN, bạn sẽ gần như không thể bị theo dõi, đảm bảo tối đa quyền riêng tư của mình.
6. Ứng Dụng Bên Thứ Ba (Third-Party Wrappers): Chuyển Giao Trách Nhiệm Riêng Tư
Các công cụ như HuggingChat, Poe hoặc bất kỳ bảng điều khiển AI hợp nhất nào đều gọi API của OpenAI thay mặt bạn. Tính năng bộ nhớ của ChatGPT không áp dụng cho các lệnh gọi API, vì vậy OpenAI chỉ thấy văn bản cộng với một ID khách hàng ẩn danh. Điều này chuyển gánh nặng bảo mật sang dịch vụ “wrapper” (ứng dụng trung gian) đó.
Giao diện HuggingChat trên HuggingFace để trò chuyện AI
Trong trường hợp này, về cơ bản bạn đang hoán đổi việc theo dõi của OpenAI lấy việc theo dõi của một bên khác. Điều quan trọng là phải đọc kỹ chính sách quyền riêng tư của bất kỳ ứng dụng khách bên thứ ba nào bạn sử dụng và tránh đăng nhập bằng tài khoản mạng xã hội nếu bạn muốn đạt được mục đích bảo mật quyền riêng tư.
Ngoài ra, bạn cũng có thể tự mình sử dụng OpenAI API trực tiếp. Vấn đề về bộ nhớ ChatGPT sẽ không còn là mối lo ngại, nhưng các cuộc trò chuyện của bạn vẫn sẽ được liên kết với tài khoản OpenAI của bạn.
Kiểm Soát Dữ Liệu Cá Nhân: Nắm Giữ Tương Lai Với AI
Quyền riêng tư luôn là một ranh giới mong manh trong thế giới công nghệ. Càng nhiều người biết về bạn, họ càng có thể hữu ích hơn – và càng có nhiều quyền lực để lạm dụng kiến thức đó. Sự đánh đổi này thậm chí còn trở nên phức tạp hơn khi “người đó” không phải là một con người, mà là một AI được phát triển bởi một công ty trị giá hàng tỷ đô la với hàng terabyte dữ liệu người dùng.
Bản cập nhật tính năng bộ nhớ ChatGPT đẩy ranh giới này đi xa hơn. Nó không chỉ ghi nhớ câu hỏi cuối cùng của bạn – nó ghi nhớ cả “bạn”. Mục tiêu của bạn, những thất vọng của bạn, sở thích của bạn. Và không giống như Spotify hay Netflix, bạn có thể đã kể cho ChatGPT những điều mà bạn sẽ không bao giờ kể cho một người bạn. Đó chính là sự khác biệt then chốt.
Có hai lớp vấn đề cần xem xét: những gì ChatGPT có thể tự làm với những gì nó ghi nhớ, và những gì OpenAI, giống như bất kỳ công ty công nghệ lớn nào, có thể làm đằng sau hậu trường. Đó là một mức độ tin cậy rất lớn để đặt vào một “hộp đen”, ngay cả khi đó là một công cụ giúp bạn lên ý tưởng công thức nấu ăn hay viết lại email.
Người đeo mặt nạ với logo ChatGPT phía sau tượng trưng cho quyền riêng tư
Tin tốt là bạn không hề bất lực. Bạn có thể xem những gì nó ghi nhớ. Bạn có thể yêu cầu nó quên. Bạn có thể duyệt web ở chế độ ẩn danh, đăng xuất hoặc hoàn toàn né tránh tính năng bộ nhớ. ChatGPT có thể là một trợ lý đắc lực, nhưng nó không nhất thiết phải là nhật ký cá nhân của bạn. Kiểm soát những gì nó biết, và bạn sẽ kiểm soát được mối quan hệ của mình với AI.
