Khi bạn nghe đến cụm từ “dark web” hay “web ngầm”, tâm trí bạn có thể ngay lập tức liên tưởng đến một thế giới ngầm bí ẩn, nơi mọi thứ đều có sẵn chỉ bằng một cú nhấp chuột. Cần “cảm ơn” Hollywood vì đã định hình nên hình ảnh đó. Tuy nhiên, giống như hầu hết mọi thứ trên màn ảnh rộng, thực tế về dark web kém hào nhoáng và phức tạp hơn rất nhiều. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bản chất thực sự của dark web, làm sáng tỏ những lầm tưởng phổ biến và cung cấp cái nhìn chính xác về khía cạnh này của internet.
Bạn không thể “vô tình” lạc vào Dark Web
Mặc dù phim kinh dị và phim hình sự có thể gợi ý điều ngược lại, nhưng bạn sẽ không bao giờ tình cờ lạc vào dark web trong khi đang lướt internet thông thường. Việc truy cập nó đòi hỏi một phần mềm chuyên biệt, phổ biến nhất là Tor Browser. Đây không phải là thứ bạn có thể tải xuống một cách vô ý.
Ngay cả khi đã cài đặt và sử dụng, bạn cũng sẽ không thấy các chợ đen hay diễn đàn ngầm chỉ cần nhấp chuột là vào được. Không giống Google hay Bing trên web bề mặt (surface web), không có công cụ tìm kiếm tập trung nào lập chỉ mục các trang web .onion. Bạn cần phải biết chính xác mình đang đi đâu, thường là bằng cách nhập một URL .onion dài, một chuỗi ký tự chữ và số phức tạp. Về cơ bản, nó không giống như việc gõ “youtube” vào thanh địa chỉ và truy cập thẳng. Nó giống như việc bước vào một quán rượu bí mật: bạn không thể cứ thế đi vào từ đường phố mà cần một chiếc chìa khóa và một lời mời. Do đó, bà của bạn hay con cái sẽ không vô tình lạc vào một chợ đen darknet chỉ vì nhấp nhầm liên kết trên Facebook.
Trình duyệt Tor – công cụ cần thiết để truy cập Dark Web
Dark Web cực kỳ chậm và kém tiện dụng
Trong các bộ phim, bạn có thể thấy ai đó lướt qua các trang dark web chỉ trong vài giây. Trên thực tế, điều đó hoàn toàn sai lệch. Việc điều hướng trên dark web rất chậm chạp, cồng kềnh, thường xuyên gây khó chịu và thành thật mà nói, khá nhàm chán.
Mạng Tor, công nghệ chính hỗ trợ truy cập dark web, định tuyến kết nối của bạn qua nhiều lớp mã hóa trên các máy chủ khác nhau trên toàn thế giới. Bảo mật này phải trả giá bằng tốc độ. Tải một trang duy nhất có thể mất rất nhiều thời gian, và đừng nghĩ đến việc truyền phát (streaming) bất cứ thứ gì. Bạn không chỉ bị giật lag, mà còn phải “chịu đựng” sự chậm chạp tột độ.
Không phải “ổ chứa tội ác” tràn lan như bạn nghĩ
Từ những gì bạn có thể thấy trong phim ảnh, bạn có thể nghĩ rằng dark web tràn ngập các đường dây buôn người, bạo lực trực tiếp và những nội dung đồi trụy mà người ta không muốn nhắc đến. Nhưng hãy bình tĩnh lại. Nội dung cực kỳ bất hợp pháp và đáng lo ngại có tồn tại ở những góc tối hơn của dark web, nhưng chúng không nằm la liệt ở đó, chờ đợi để gây ám ảnh cho những người truy cập vô tình.
Trên thực tế, nếu bỏ qua yếu tố kịch tính, dark web là nơi chứa đựng một số công cụ và cộng đồng thực sự hữu ích. Lấy ví dụ như Dread, về cơ bản là “người anh em họ” dưới lòng đất của Reddit. Nó chứa các diễn đàn về mọi thứ từ an ninh mạng và mẹo bảo mật quyền riêng tư cho đến sức khỏe tâm thần và triết học. Ngoài ra còn có Mail2Tor, một dịch vụ email ẩn danh, và Haystak, một công cụ tìm kiếm dark web chuyên dụng giúp bạn tìm thấy những gì mình đang thực sự tìm kiếm, thay vì để bạn lang thang vô định trong khoảng không.
Trang web Dark Fail trên trình duyệt Tor
Nếu bạn tò mò hơn, chúng tôi có một bài viết về một số trang web dark web hữu ích đáng ngạc nhiên này. Bạn có thể sẽ ngạc nhiên với những gì thực sự tồn tại ở đó.
Không phải ai trên Dark Web cũng là tội phạm
Không giống như trong phim, nơi dark web là nơi chỉ có tội phạm hoạt động, không phải ai ẩn mình trong bóng tối của nó cũng có ý đồ xấu. Thực tế, nhiều người sử dụng nó vì những lý do hoàn toàn chính đáng và đôi khi cao cả.
Các nhà báo sử dụng dark web để liên lạc an toàn với người tố giác. Các nhà hoạt động ở những chế độ độc tài dựa vào nó để vượt qua kiểm duyệt và giám sát. Ngay cả những người dùng bình thường cũng có thể truy cập nó để tăng cường quyền riêng tư hoặc để tiếp cận thông tin không bị kiểm duyệt. Các nền tảng như SecureDrop, chẳng hạn, hoạt động trên dark web và tồn tại đặc biệt để bảo vệ nguồn tin và tự do ngôn luận.
Mặc dù các hoạt động bất hợp pháp có xảy ra (và chúng tôi không hề che đậy điều đó), nhưng thật sai lầm khi đánh đồng mọi người dùng dark web với tội phạm mạng.
Các trang web “thuê sát thủ” đa phần là lừa đảo
Một mô típ lặp đi lặp lại của Hollywood là những sát thủ ẩn danh ẩn nấp trên dark web, sẵn sàng ra tay trừ khử bất cứ ai nếu được trả giá đúng. Và đúng, bạn sẽ tìm thấy những trang web tự nhận là cung cấp dịch vụ sát thủ. Nhưng những trang này gần như luôn là các vụ lừa đảo, “honeypot” (bẫy của cảnh sát) hoặc trò đùa. Một ví dụ nổi tiếng là trang web Besa Mafia, một hoạt động lừa đảo tinh vi được thiết kế để lừa mọi người chuyển Bitcoin.
Điều đó không có nghĩa là những kẻ giết người theo hợp đồng không tồn tại trong thế giới thực, nhưng họ không tiếp thị bản thân bằng những trang web rẻ tiền trên dark web. Giống như huyền thoại “Red Room”, ý tưởng về việc đặt hàng một vụ giết người trực tuyến chủ yếu là một truyền thuyết đô thị được thêu dệt để gây sốc và thu hút khán giả.
Bạn không hoàn toàn ẩn danh trước cơ quan thực thi pháp luật
Trong phim, những kẻ xấu trên dark web thường có vẻ bất khả xâm phạm. Họ thường giống như những bóng ma trong cỗ máy có thể đánh lừa bất kỳ cơ quan chính phủ nào chỉ bằng vài phím bấm. Nhưng trong thế giới thực, các cơ quan thực thi pháp luật có phạm vi tiếp cận rộng hơn nhiều so với những gì Hollywood thể hiện. Chỉ vì bạn đang sử dụng Tor hoặc duyệt các trang .onion không có nghĩa là bạn vô hình.
Các cơ quan như FBI và Europol đã đánh sập toàn bộ các chợ đen dark web – điển hình như Silk Road, AlphaBay, Hansa – thường bằng cách xâm nhập vào chúng, truy vết các giao dịch tiền điện tử hoặc khai thác các lỗ hổng phần mềm. Trong một số trường hợp, người dùng đã bị bắt đơn giản vì họ tái sử dụng tên người dùng hoặc mắc một lỗi nhỏ kết nối hoạt động trên dark web của họ với danh tính thật.
Đó là một trò chơi mèo vờn chuột, nhưng “mèo” (các cơ quan chức năng) có các công cụ giám sát, trát đòi hầu tòa và một mạng lưới hợp tác toàn cầu. Và một khi các nhà chức trách thâm nhập vào một trang web, đôi khi họ còn để nó hoạt động trong nhiều tháng chỉ để âm thầm thu thập dữ liệu về người dùng trước khi thực hiện các vụ bắt giữ.
Thông báo tịch thu trang web Dark Web của ICE
Dark web không phải là một “vùng đất hoang dã” vô luật pháp như phim ảnh hay truyền thông khắc họa. Nó là một phần phức tạp của internet với nhiều mục đích sử dụng khác nhau, từ việc cung cấp không gian ẩn danh cho các nhà báo và nhà hoạt động đến nơi ẩn náu cho các hoạt động bất hợp pháp. Mặc dù tồn tại những rủi ro và các hoạt động tội phạm, nhưng dark web cũng là một công cụ quan trọng cho quyền riêng tư và tự do ngôn luận trong nhiều bối cảnh khác nhau. Điều quan trọng là phải có cái nhìn đúng đắn, không phóng đại hay bi quan hóa, và hiểu rõ những rủi ro cũng như lợi ích tiềm năng của nó để có thể đưa ra nhận định khách quan. Để cập nhật thêm những thông tin công nghệ chính xác và đáng tin cậy, hãy tiếp tục theo dõi nhipcaucongnghe.com.
