Những chiếc laptop mỏng nhẹ luôn hứa hẹn sự kết hợp hoàn hảo giữa hiệu năng và tính di động, nhưng thực tế, chúng hiếm khi đạt được kỳ vọng đó. Thiết kế dường như thông minh này thường dẫn đến những sự thất vọng bất ngờ, và đã đến lúc chúng ta nên xem xét kỹ hơn, đặc biệt khi có rất nhiều lựa chọn tốt hơn trên thị trường.
1. Pin Thường Bị Giới Hạn Dung Lượng
Một chiếc laptop mỏng nhẹ đồng nghĩa với việc viên pin bên trong cũng phải nhỏ hơn. Mặc dù các nhà sản xuất đã nỗ lực bù đắp bằng cách sử dụng chip hiệu quả và tối ưu hóa phần mềm, nhưng vẫn có một giới hạn vật lý rõ ràng về dung lượng pin mà họ có thể trang bị.
Pin MacBook được tháo rời, cho thấy kích thước và cách bố trí bên trong thân máy.
Ví dụ điển hình là Dell XPS 13 (2024), dù có thời lượng pin ấn tượng so với kích thước, nhưng vẫn không thể sánh bằng MacBook Pro 16 inch, mẫu máy có không gian vật lý lớn hơn để chứa viên pin dung lượng cao hơn. Các mẫu laptop siêu di động thường hoạt động tốt với các tác vụ nhẹ như duyệt web, nhưng khi đối mặt với khối lượng công việc liên tục như chỉnh sửa video, pin của chúng cạn kiệt nhanh hơn đáng kể so với những đối thủ “cồng kềnh” hơn.
2. Hiệu Năng Dễ Bị Throttling
Khung máy nhỏ hơn đồng nghĩa với không gian tản nhiệt ít hơn, điều này hạn chế lượng điện năng mà laptop mỏng nhẹ có thể sử dụng trước khi bị quá nhiệt.
Laptop Slimbook KDE với thiết kế mỏng, minh họa hạn chế về tản nhiệt trong khung máy gọn nhẹ.
Đơn cử, MacBook Air M2 của Apple hoàn toàn không có quạt tản nhiệt. Điều này giúp máy hoạt động yên tĩnh nhưng cũng đồng nghĩa với việc hiệu năng sẽ bị giảm (thermal throttling) khi xử lý các tác vụ nặng như chỉnh sửa video hay chơi game. Mặc dù vấn đề này đôi khi bị phóng đại, nó vẫn là một hạn chế cố hữu. Các mẫu ultrabook có quạt như Dell XPS 13 và HP Spectre x360 tuy có cải thiện hơn, nhưng hệ thống tản nhiệt nhỏ gọn của chúng vẫn gặp khó khăn trong việc duy trì hiệu năng liên tục, thường dẫn đến hiện tượng giảm tốc độ xử lý do quá nhiệt.
Ngay cả các chip mới nhất như Intel Core Ultra, Apple M3 và M4, hay Qualcomm Snapdragon X Elite, dù đã cải thiện đáng kể về hiệu suất năng lượng, cũng không thể vượt qua vấn đề cơ bản: laptop mỏng nhẹ đơn giản là không thể duy trì hiệu năng cao trong thời gian dài mà không bị nóng lên và chậm lại.
3. Trải Nghiệm Bàn Phím và Trackpad Kém
Khi các nhà sản xuất theo đuổi thiết kế siêu mỏng, bàn phím và trackpad thường là những bộ phận bị ảnh hưởng. Không gian hạn chế dẫn đến hành trình phím nông, tạo cảm giác gõ phẳng và không thoải mái.
Cận cảnh bàn phím của Surface Laptop Go 3, minh họa thiết kế phím nông trên các laptop mỏng nhẹ.
Vấn đề bàn phím cánh bướm của Apple là ví dụ điển hình nhất. Được thiết kế để siêu mỏng, loại bàn phím này khét tiếng vì kẹt phím và lỗi thường xuyên. Mặc dù các mẫu máy mới hơn đã được cải thiện, nhiều laptop mỏng nhẹ vẫn gặp khó khăn với cảm giác gõ phím và độ bền. Trackpad cũng không nằm ngoài ảnh hưởng. Do hạn chế về không gian, một số mẫu laptop mỏng có trackpad cứng hoặc kém nhạy, khiến các thao tác cử chỉ và nhấp chuột kém chính xác. Một bàn phím hoặc trackpad tồi có vẻ là vấn đề nhỏ, nhưng đối với bất kỳ ai thường xuyên gõ phím, đó có thể là một nỗi bực bội hàng ngày.
4. Cổng Kết Nối Hạn Chế, Phụ Thuộc Dongle
Laptop mỏng nhẹ không chỉ cắt giảm trọng lượng; chúng còn cắt giảm các cổng kết nối. Để giữ cho thiết kế được mượt mà, các nhà sản xuất loại bỏ các cổng cần thiết, khiến người dùng phải phụ thuộc vào các dongle và bộ chuyển đổi.
Các cổng kết nối ở cạnh trái của MacBook Air M1, điển hình cho sự giới hạn cổng trên laptop siêu mỏng.
Chẳng hạn, chiếc MacBook Air M1 mà người viết đang sử dụng chỉ có hai cổng USB-C và một giắc cắm tai nghe. Bạn muốn kết nối màn hình ngoài, sạc laptop và sử dụng USB cùng lúc? Bạn sẽ cần một chiếc hub chuyển đổi.
Trong khi đó, những chiếc laptop dày dặn hơn như Lenovo ThinkPad X1 Extreme hay MacBook Pro 16 inch vẫn cung cấp đầy đủ các loại cổng (USB-A, HDMI, và thậm chí cả đầu đọc thẻ SD), giúp chúng linh hoạt hơn nhiều cho các chuyên gia. Các loại dongle không chỉ bất tiện; chúng còn là một món đồ bạn phải mua thêm, mang theo và dễ làm mất. Và nếu bạn quên chúng vào những lúc quan trọng, bạn sẽ gặp rắc rối lớn.
5. Khả Năng Sửa Chữa Hạn Chế
Các mẫu laptop mỏng nhẹ thường mang lại cảm giác như những cỗ máy dùng một lần. Không phải vì chúng rẻ tiền, mà vì chúng được chế tạo để thay thế hơn là sửa chữa. Nhiều máy có các linh kiện được hàn chết, nghĩa là RAM và bộ nhớ SSD được gắn cố định vào bo mạch chủ. Nâng cấp không phải là một lựa chọn nếu bạn cần thêm bộ nhớ hoặc SSD lớn hơn sau này. Thay vào đó, bạn buộc phải thay thế toàn bộ thiết bị.
Kỹ thuật viên đang sử dụng tuốc nơ vít để sửa bo mạch chủ của laptop, nhấn mạnh vấn đề khó sửa chữa của các mẫu máy mỏng nhẹ.
Việc thay thế pin cũng có thể gây khó chịu. Một số mẫu dùng keo để cố định pin thay vì ốc vít, khiến việc tháo lắp trở nên khó khăn và tốn kém hơn khi pin bị xuống cấp. Thêm vào đó, một số nhà sản xuất còn hạn chế các dịch vụ sửa chữa từ bên thứ ba, yêu cầu người dùng phải đến các trung tâm dịch vụ chính thức của họ.
Laptop mỏng nhẹ trông rất bóng bẩy, nhưng chúng đi kèm quá nhiều sự đánh đổi. Chúng dễ bị quá nhiệt, thời lượng pin gặp khó khăn, hiệu năng bị hy sinh, và thường mang cảm giác dùng một lần do khả năng sửa chữa kém. Thêm vào đó là bàn phím nông, cổng kết nối hạn chế, và sự phiền toái của dongle, sự hấp dẫn của chúng càng mờ nhạt hơn.
Đó là lý do tại sao nhiều chuyên gia đã ngừng tin tưởng vào các mẫu máy mỏng nhẹ. Đôi khi, một chút “dày dặn” hơn lại hoàn toàn xứng đáng.
