Trong nhiều năm làm việc với máy tính, từ việc khắc phục sự cố cho khách hàng đến tự mày mò phần cứng cá nhân, tôi đã tích lũy được một số kinh nghiệm quý báu. Mặc dù bộ công cụ sửa chữa máy tính của mỗi người có thể khác nhau, nhưng có một số dụng cụ sửa PC cốt lõi mà tôi luôn sử dụng mỗi khi cần khắc phục một chiếc máy tính. Những công cụ này không chỉ giúp tôi hoàn thành công việc hiệu quả mà còn đảm bảo mọi thao tác đều được thực hiện một cách chuyên nghiệp và an toàn. Mục tiêu của bài viết này là chia sẻ danh sách các công cụ cần thiết sửa máy tính để bạn, dù là người mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm, cũng có thể tự tin sửa chữa PC tại nhà và đối phó với hầu hết các vấn đề phổ biến.
1. Bộ Tua Vít Đa Năng
Bộ tua vít điện tử đa năng với các đầu vít và công cụ nạy
Một bộ tua vít chất lượng cao tạo nên xương sống của mọi công việc sửa chữa PC. Cho dù bạn đang mở vỏ máy, tháo rời các bộ phận hay lắp ráp mọi thứ trở lại, một bộ tua vít luôn là thứ không thể thiếu. Vì lý do này, đây là một trong những dụng cụ sửa chữa máy tính đầu tiên mà bạn nên có trong bộ công cụ của mình.
Khi chọn tua vít cho việc sửa chữa máy tính, tôi khuyên bạn nên tìm một bộ tua vít điện tử chuyên dụng với nhiều loại đầu vít khác nhau. Cá nhân tôi sử dụng một bộ tua vít chính xác và nó đã giúp tôi tiết kiệm vô số giờ bằng cách loại bỏ nhu cầu phải tìm xem nên mang loại đầu vít nào cho mỗi công việc. Ngoài bộ chính xác, hãy đảm bảo mang theo một tua vít Phillips PH2 tiêu chuẩn và một tua vít đầu dẹt để mở các vỏ máy lớn hơn.
Các công cụ hữu ích khác cần tìm khi mua một bộ tua vít bao gồm: một nam châm để xử lý vít dễ dàng hơn, một thanh nối dài linh hoạt để tiếp cận những vị trí khó với tới, và một bộ nạy để tách các bộ phận được gắn chặt hoặc dán keo.
2. Kìm Đa Năng
Kìm đa năng tích hợp nhiều chức năng cần thiết cho sửa chữa máy tính
Mỗi bộ công cụ sửa chữa máy tính đều cần một phương tiện đáng tin cậy để cắt, tuốt, xoắn và kéo dây cáp. Cá nhân tôi thấy rằng một chiếc kìm đa năng với kìm cắt dây, kìm nhọn, một lưỡi dao và kéo đáp ứng đủ mọi nhu cầu của mình khi làm việc với máy tính. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là tôi không sửa máy tính mỗi ngày. Nếu bạn có kế hoạch làm việc này như một nghề phụ hoặc toàn thời gian, bạn sẽ năng suất hơn nhiều với một bộ kìm cắt cạnh, một bộ tuốt dây, một dao rọc cáp và kìm mũi nhọn. Tôi thích giữ mọi thứ đơn giản, nên tôi chỉ dùng những gì mình mang theo hàng ngày.
3. Ổ Đĩa USB Flash
Ổ đĩa USB Flash được sử dụng để cài đặt và chẩn đoán hệ thống máy tính
Một lý do phổ biến khiến máy tính ngừng hoạt động là do các bản cập nhật. Khi các nhà phát triển tung ra các bản vá bảo mật, thêm tính năng mới hoặc cung cấp các bản sửa lỗi, việc cập nhật phần mềm là điều tự nhiên. Vấn đề là, đôi khi những bản cập nhật này thực sự có thể làm hỏng hệ thống của bạn.
Để khắc phục sự cố, tôi sử dụng USB boot để cài đặt các bản cập nhật thủ công, cài đặt lại phiên bản hệ điều hành ổn định hoặc flash BIOS trên bo mạch chủ. Tôi mang theo hai ổ USB flash drive 32GB: một để lưu trữ firmware và các tiện ích chẩn đoán, và cái còn lại được cài sẵn một phiên bản Windows 11 ổn định.
Tôi không khuyên dùng ổ cứng gắn ngoài vì bạn chỉ có thể tải sẵn một hệ điều hành tại một thời điểm, điều này lãng phí tất cả không gian thừa. Vì ổ đĩa USB flash tương đối rẻ ngày nay, bạn có thể muốn mang thêm nhiều ổ nữa – có thể là cho Windows 10, một bản phân phối Linux hoặc phần mềm khác mà bạn có thể cần. Tôi chỉ cần hai cái vì đó là tất cả những gì tôi từng cần. Nếu bạn chọn mang nhiều USB cài Windows hoặc USB cứu hộ, hãy đảm bảo dán nhãn cho chúng.
4. Đồng Hồ Vạn Năng
Đồng hồ vạn năng kỹ thuật số với màn hình hiển thị và chức năng đo True RMS
Đôi khi, việc kiểm tra bằng mắt thường và đèn báo không đủ để chẩn đoán lỗi PC. Đã có những lúc tôi phải đối phó với dây nối bị đứt, các thành phần không hoạt động và các bộ phận không tên không tuân theo hành vi tiêu chuẩn. Để kiểm tra mạch và chẩn đoán những vấn đề này, tôi thường dựa vào đồng hồ vạn năng để đo điện áp, dòng điện và tính liên tục của mạch.
Tôi thích sử dụng một multimeter kỹ thuật số có màn hình hiển thị có đèn nền, chức năng tự động dải đo (auto-ranging) và khả năng True RMS (Root Mean Square). Chức năng tự động dải đo giúp tôi nhanh chóng đo điện áp và điện trở mà không cần phải đặt các dải đo cụ thể. Màn hình có đèn nền đặc biệt hữu ích khi làm việc trong các khu vực thiếu sáng. Và mặc dù True RMS không thiết yếu cho việc sửa chữa máy tính, nó rất hữu ích khi chẩn đoán ổ cắm điện, dây nối dài và bộ chuyển đổi phích cắm – những thứ rất có thể là nguyên nhân gây ra sự cố.
Một số người có thể cảm thấy e ngại với thiết bị này, nhưng đồng hồ vạn năng cải thiện đáng kể khả năng khắc phục sự cố. Vì vậy, nếu bạn có thời gian, tôi khuyên bạn nên tìm hiểu cách dùng đồng hồ vạn năng cho người mới bắt đầu.
5. Bình Xịt Khí Nén
Bình xịt khí nén chuyên dụng để vệ sinh bụi bẩn trong linh kiện máy tính
Bụi và các mảnh vụn có thể âm thầm gây hại cho PC của bạn bằng cách gây ra quá nhiệt và có thể gây chập điện. Trong nhiều năm, tôi đã “sửa chữa” thành công các hệ thống chỉ đơn giản bằng cách vệ sinh PC các thành phần như quạt tản nhiệt, lỗ thông hơi và PCB (Bo mạch in).
Hút bụi thiết bị là một trong những sai lầm lớn nhất mà mọi người mắc phải khi vệ sinh máy tính. Lực hút mạnh và nhu cầu phải tiếp cận gần các thành phần tinh vi có thể làm bung các bộ phận nhỏ, tạo ra tĩnh điện có hại hoặc đẩy bụi vào những không gian khó tiếp cận. Vì lý do này, tôi luôn chọn bình xịt khí nén áp suất cao có thể dễ dàng tiếp cận các không gian chật hẹp. Tôi khuyên bạn nên mua loại có các cài đặt áp suất khác nhau để bạn có thể nhẹ nhàng với PCB và dùng toàn bộ công suất cho quạt tản nhiệt và lưới lọc bụi.
6. Mỏ Hàn
Mỏ hàn điện tử kèm cuộn thiếc và kem hàn cho công việc sửa chữa mạch
Bạn có thể sẽ không thực hiện các sửa chữa ở cấp độ bo mạch với một chiếc mỏ hàn, nhưng nó rất tiện dụng để khắc phục các vấn đề hao mòn phổ biến. Tôi thường dùng nó để gắn lại các đầu nối bị lỏng, làm chảy lại các mối nối bị hỏng và nối hai dây với nhau. Chắc chắn, bạn có thể xoắn các dây cáp bị đứt và quấn chúng bằng băng dính điện, nhưng đó không phải là một giải pháp sửa chữa đáng tin cậy lâu dài.
Hầu hết mọi máy hàn đều có thể dùng được, nhưng tôi khuyên bạn nên dùng một trạm hàn có thể điều chỉnh nhiệt độ cho hầu hết mọi người. Để tiện lợi hơn khi di chuyển, có những loại mỏ hàn có thể lập trình chạy bằng pin sạc dự phòng có tính năng PD (Power Delivery). Ngoài ra, đừng quên mang theo một mũi hàn đa năng “K” hoặc “BC2” và một mũi hàn côn “I” cho các ứng dụng tinh xảo hơn. Nếu bạn chưa bao giờ hàn trước đây, tôi khuyên bạn nên bắt đầu học cách hàn ngay bây giờ, vì đây là một trong những kỹ năng thiết yếu nhất để sửa chữa máy tính và các thiết bị điện tử khác.
7. Đèn Pin Đeo Đầu
Đèn pin đeo đầu rảnh tay với độ hoàn màu cao (CRI) chiếu sáng khi sửa PC
Làm việc trong không gian thiếu sáng là một thách thức, đặc biệt khi sửa chữa PC. Đó là lý do tại sao tôi luôn mang theo một chiếc đèn pin đeo đầu. Tôi thích đèn pin đeo đầu hơn đèn pin thông thường nhiều bởi vì chúng giúp tôi rảnh cả hai tay mà không cần ai đó giữ đèn.
Ngay cả trong một căn phòng đủ ánh sáng, ánh sáng cố định từ trên cao cũng không thể chiếu tới một số bộ phận của PC. Nheo mắt có thể ổn khi lắp ráp PC, nhưng không có đủ ánh sáng trong quá trình kiểm tra bằng mắt thường có thể khiến bạn bỏ lỡ nguồn gốc của vấn đề.
Đó là lý do tại sao tôi nghĩ một chiếc đèn pin sửa chữa tốt là điều cần thiết cho việc sửa chữa máy tính. Nếu bạn định mua một chiếc, tôi khuyên bạn nên chọn một mẫu có xếp hạng CRI cao, chế độ chiếu sáng rộng (floodlight) và độ sáng có thể điều chỉnh. Xếp hạng CRI cao giúp dễ dàng phân biệt màu sắc hơn, chế độ chiếu sáng rộng cung cấp ánh sáng mềm mại, đều hơn, và độ sáng có thể điều chỉnh cho phép bạn điều chỉnh lượng ánh sáng phù hợp cho công việc.
8. Thảm Silicone Chống Tĩnh Điện
Thảm silicone chống tĩnh điện dùng để sắp xếp ốc vít và linh kiện khi sửa máy tính
Tôi đã học được rằng việc sử dụng một chiếc thảm silicone chống tĩnh điện giúp việc sửa chữa PC bớt khó chịu hơn nhiều. Khi mới bắt đầu, tôi sẽ tháo rời mọi thứ một cách nhanh chóng, nhưng việc lắp ráp lại luôn là một nỗi đau. Tôi liên tục thấy mình phải nheo mắt nhìn vào một đống ốc vít lộn xộn. Tua vít của tôi cứ lấy nhầm ốc, vì vậy tôi phải tự sắp xếp chúng bằng tay. Cuối cùng, tôi sử dụng nhầm ốc vít vào các lỗ có đường kính tương tự, và đến khi xong việc, tôi có một lỗ vít trống và một vài con ốc thừa dường như không thuộc về đâu cả.
Từ khi tôi bắt đầu sử dụng thảm sửa chữa điện tử này, việc lắp ráp đã trở nên dễ dàng hơn nhiều. Giờ đây tôi có thể sắp xếp các ốc vít theo kích thước và loại, sau đó đặt chúng vào các ngăn tích hợp. Không còn phải đoán xem con ốc nào đi đâu, và không còn nỗi thất vọng vì ren không khớp hoặc thiếu ốc vít. Chiếc thảm này cũng giữ cho các linh kiện nhỏ không bị lăn khỏi bàn, và thậm chí còn bổ sung một chút khả năng bảo vệ chống tĩnh điện. Đây là một trong những công cụ sửa chữa máy tính mà tôi không nghĩ mình cần – cho đến khi tôi bắt đầu sử dụng nó.
Đây là những công cụ sửa chữa máy tính mà tôi luôn có trong bộ đồ nghề của mình. Với tám vật phẩm này, bạn sẽ có mọi thứ cần thiết để khắc phục sự cố và sửa chữa hầu hết các vấn đề máy tính. Mặc dù đây không phải là danh sách đầy đủ tất cả các công cụ tôi sử dụng, nhưng đây là bộ cốt lõi mà tôi luôn dùng khi sửa chữa thiết bị điện tử. Vì vậy, hãy thoải mái mở rộng danh sách này và tập hợp một bộ công cụ đáp ứng hoàn hảo nhu cầu của bạn.
