Việc tạo ra một mật khẩu mạnh luôn là một trong những bài học đầu tiên chúng ta được dạy khi bước vào thế giới kỹ thuật số. Chúng ta thường được khuyên rằng việc kết hợp chữ cái viết hoa, số và các ký tự đặc biệt có thể giữ an toàn cho các tài khoản của mình. Mặc dù đây là một lời khuyên hữu ích, nhưng điều quan trọng là phải nhận ra rằng ngay cả những mật khẩu mạnh nhất cũng không phải là bất khả xâm phạm. Có nhiều mối đe dọa khác có thể làm lộ thông tin nhạy cảm của bạn, khiến việc bảo vệ tài khoản trở nên phức tạp hơn.
Bài viết này sẽ đi sâu vào những gì tạo nên một mật khẩu mạnh thực sự và quan trọng hơn, chỉ ra 6 kiểu tấn công phổ biến mà ngay cả mật khẩu phức tạp nhất cũng không thể chống lại. Từ đó, độc giả sẽ hiểu rõ hơn về các biện pháp an ninh mạng toàn diện cần áp dụng để củng cố an toàn trực tuyến cá nhân.
Thế nào là một mật khẩu “Mạnh”?
Một mật khẩu mạnh thường bao gồm sự kết hợp của chữ cái, số, ký hiệu và các ký tự chữ hoa lẫn chữ thường. Mục đích là để tạo ra thứ gì đó khó đoán hoặc khó bị phá vỡ bằng phương pháp vét cạn (brute force – thử tất cả các kết hợp ngẫu nhiên). Thông thường, các mật khẩu dài hơn (trên 12 ký tự) được coi là mạnh hơn vì chúng làm tăng theo cấp số nhân số lượng kết hợp tiềm năng mà kẻ tấn công phải thử. Tuy nhiên, chúng tôi khuyên bạn nên đặt mục tiêu khoảng 16 ký tự trở lên, điều này làm tăng đáng kể độ khó cho bất kỳ ai cố gắng đoán mật khẩu của bạn.
Ví dụ minh họa mật khẩu mạnh và mật khẩu yếu
Sử dụng trình quản lý mật khẩu là cách tốt nhất để tạo ra các mật khẩu mạnh, duy nhất mà bạn không cần phải ghi nhớ. Chúng tôi khuyên dùng NordPass, Dashlane và Proton Pass, trong khi Bitwarden cũng là một lựa chọn tuyệt vời. Với các trình quản lý mật khẩu này, bạn chỉ cần ghi nhớ một mật khẩu cực mạnh để bảo vệ kho mật khẩu của mình, điều này chắc chắn giúp cuộc sống dễ dàng hơn khi tạo ra các mật khẩu khó đoán.
6 Kiểu Tấn Công Nguy Hiểm Mà Mật khẩu Mạnh Không Thể Ngăn Chặn
Dù mật khẩu của bạn có phức tạp đến đâu, nó vẫn dễ bị tổn thương nếu kẻ tấn công sử dụng các phương pháp nhắm mục tiêu vượt ra ngoài việc thử brute force.
Tấn công Lừa đảo (Phishing Attacks)
Lừa đảo (phishing) là khi kẻ tấn công lừa bạn tự nguyện cung cấp mật khẩu của mình. Thông thường, điều này liên quan đến các email hoặc trang web giả mạo trông giống hệt như các trang hợp pháp. Ngay cả khi mật khẩu của bạn là “T8$9gH@!” và cực kỳ phức tạp, việc nhập nó vào một trang đăng nhập giả mạo đồng nghĩa với việc kẻ tấn công ngay lập tức có quyền truy cập.
Thật không may, các cuộc tấn công lừa đảo rất đa dạng, vì vậy bạn thực sự phải luôn cảnh giác cao độ khi trực tuyến hoặc mở tài khoản email của mình.
Tin nhắn lừa đảo (phishing scam) hiển thị trên màn hình điện thoại thông minh
Keylogger (Phần mềm ghi lại thao tác bàn phím)
Keylogger lặng lẽ ghi lại mọi thứ bạn gõ vào thiết bị của mình. Những công cụ độc hại này có thể là phần mềm được cài đặt thông qua malware hoặc các thiết bị phần cứng ẩn. Nếu thiết bị của bạn bị nhiễm, một keylogger sẽ thu thập mật khẩu mạnh của bạn ngay khi bạn gõ, bỏ qua độ phức tạp của nó.
May mắn thay, có một vài cách để kiểm tra xem keylogger có được cài đặt trên thiết bị của bạn hay không. Tuy nhiên, chúng không hoàn hảo. Malware nâng cao sẽ làm việc cực kỳ khó khăn để ẩn mình, vì vậy bạn có thể cần thử nhiều phương pháp khác nhau.
Tấn công Nhồi nhét thông tin đăng nhập (Credential Stuffing)
Nhồi nhét thông tin đăng nhập (credential stuffing) sử dụng các mật khẩu bị rò rỉ trước đó từ các vụ vi phạm dữ liệu. Nếu bạn tái sử dụng một mật khẩu (dù là mật khẩu mạnh) trên nhiều tài khoản, kẻ tấn công có thể thử các mật khẩu bị rò rỉ đó trên các nền tảng khác nhau, giành quyền truy cập ngay cả khi không cần đoán.
Trang web chính thức của KeePass Password Safe, một công cụ quản lý mật khẩu uy tín
Điều này đòi hỏi một số công sức. Nó không đơn giản như việc ngồi trước màn hình đăng nhập với một danh sách mật khẩu và thử từng cái một. Nhưng nó làm nổi bật vấn đề của việc tái sử dụng mật khẩu trên nhiều tài khoản: khi một tài khoản bị lộ, tất cả đều có nguy cơ.
Tấn công Phi kỹ thuật (Social Engineering)
Kẻ tấn công khai thác tấn công phi kỹ thuật (social engineering) tập trung vào việc thao túng con người hơn là hệ thống. Ví dụ, một người giả danh từ bộ phận hỗ trợ kỹ thuật có thể gọi điện và thuyết phục bạn cung cấp mật khẩu. Vì điều này dựa vào sự lừa dối, độ phức tạp của mật khẩu của bạn không còn quan trọng.
Các cuộc tấn công phi kỹ thuật có liên quan đến lừa đảo, ở chỗ bạn có thể không nhận ra mình đang tự tay trao mật khẩu cho kẻ xấu cho đến khi quá muộn. Có một vài cách để tự bảo vệ chống lại các cuộc tấn công phi kỹ thuật, nhưng biện pháp bảo vệ chính yếu là sự cảnh giác.
Phần mềm độc hại và Virus đánh cắp thông tin (Malware and Infostealing Viruses)
Phần mềm độc hại (malware), như Trojan và infostealer, đặc biệt nhắm mục tiêu vào các mật khẩu đã lưu hoặc mật khẩu được nhập vào trình duyệt và ứng dụng. Ngay cả mật khẩu đã mã hóa đôi khi cũng có thể bị xâm phạm nếu hệ thống của bạn bị nhiễm. Nếu bạn vô tình cài đặt phần mềm độc hại vào hệ thống của mình, bạn đang tự mở ra một thế giới rắc rối.
Sự khác biệt lớn nhất giữa phần mềm độc hại “cũ” và các biến thể mới hơn là khả năng tàng hình. Phần mềm độc hại hiện đại được thiết kế để ẩn mình, âm thầm thu thập dữ liệu của bạn để sử dụng ở nơi khác, chẳng hạn như thông tin đăng nhập ngân hàng, mật khẩu mạng xã hội, v.v. Đó là lý do tại sao phần mềm độc hại đánh cắp thông tin (infostealer malware) đã trở thành một trong những vấn đề lớn nhất mà internet hiện đại phải đối mặt, vì nó không chỉ đánh cắp dữ liệu của bạn mà còn khiến bạn dễ bị tấn công lừa đảo, lừa đảo và thậm chí cả các cuộc tấn công ransomware sau này.
Nhìn Trộm hoặc Tấn công qua Camera (Shoulder Surfing or Camera-Based Attacks)
Đơn giản nhưng hiệu quả đáng ngạc nhiên, kẻ tấn công có thể trực tiếp nhìn bạn gõ mật khẩu hoặc thông qua camera ẩn. Bất kể mật khẩu của bạn phức tạp đến đâu, việc quan sát bằng mắt thường hoặc ghi hình nó sẽ làm mất đi sức mạnh của nó ngay lập tức. Mật khẩu phức tạp hơn thì khó nhớ hoặc khó ghi lại nhanh chóng, nhưng những kỹ thuật này vẫn được sử dụng rộng rãi, đặc biệt là xung quanh máy ATM và những nơi tương tự.
Bảo Vệ Bản Thân Ngoài Mật khẩu Mạnh
Tạo mật khẩu mạnh là quan trọng, nhưng chúng chỉ là một lớp phòng thủ. Dưới đây là cách bạn có thể tăng cường bảo vệ mình hơn nữa:
- Bật Xác thực đa yếu tố (MFA): MFA bổ sung một lớp bảo mật bằng cách yêu cầu một phương thức xác minh khác ngoài mật khẩu của bạn, chẳng hạn như mã gửi đến điện thoại, địa chỉ email hoặc ứng dụng xác thực.
- Sử dụng Trình quản lý mật khẩu: Trình quản lý mật khẩu lưu trữ và tự động điền mật khẩu của bạn một cách an toàn, giảm thiểu nguy cơ phơi nhiễm với các trang web lừa đảo và keylogger.
- Luôn cảnh giác với lừa đảo: Học cách nhận biết email và tin nhắn đáng ngờ. Khi có nghi ngờ, đừng nhấp vào liên kết – hãy nhập địa chỉ web theo cách thủ công.
- Cập nhật phần mềm thường xuyên: Giữ cho thiết bị và ứng dụng luôn được cập nhật để giảm thiểu các lỗ hổng mà phần mềm độc hại có thể khai thác.
- Bảo mật kết nối của bạn: Sử dụng VPN khi kết nối với Wi-Fi công cộng và đảm bảo các trang web sử dụng giao thức HTTPS.
- Không bao giờ tái sử dụng mật khẩu: Sử dụng mật khẩu duy nhất cho mỗi tài khoản để ngăn chặn tấn công nhồi nhét thông tin đăng nhập. Nếu một mật khẩu bị rò rỉ, nó sẽ không ảnh hưởng đến các tài khoản khác của bạn.
Có một mật khẩu mạnh là điều cần thiết, nhưng nó không phải là giải pháp cuối cùng. Bằng cách hiểu rõ các mối đe dọa mà mật khẩu của bạn phải đối mặt, bạn có thể thực hiện các bước để tự bảo vệ mình. Kết hợp mật khẩu mạnh với các phương pháp thực hành an ninh mạng tốt, bạn sẽ giảm đáng kể nguy cơ trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công này, từ đó củng cố an toàn trực tuyến và bảo vệ tài khoản của mình một cách toàn diện nhất.
