Thiết bị Android của bạn chứa vô số ứng dụng nền Android mà có lẽ bạn chưa từng để ý, chúng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động mượt mà của điện thoại. Tuy nhiên, liệu bạn có thực sự cần đến những ứng dụng chạy ngầm Android này và chúng đang làm gì với dữ liệu cá nhân của bạn? Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá 9 ứng dụng hệ thống Android phổ biến nhất, cùng với chức năng, tác động đến quyền riêng tư và liệu có nên vô hiệu hóa chúng hay không.
1. Google Play Services
Google Play Services được mệnh danh là xương sống của hệ sinh thái Android. Nó cung cấp các chức năng cốt lõi như xác thực tài khoản Google, đồng bộ hóa danh bạ, truy cập cài đặt quyền riêng tư và các dịch vụ dựa trên vị trí. Rất nhiều ứng dụng trên điện thoại của bạn phụ thuộc vào Google Play Services để hoạt động bình thường.
Với sự tích hợp sâu rộng vào hệ sinh thái của Google, dịch vụ Google Play này có thể truy cập một lượng lớn dữ liệu cá nhân và sử dụng gần như tất cả các quyền trên thiết bị của bạn. Điều này không còn là điều mới lạ, bởi lẽ bạn có thể đã biết Google nắm giữ rất nhiều thông tin về bạn.
Mặc dù Google Play Services về mặt kỹ thuật có thể bị vô hiệu hóa, bạn KHÔNG NÊN làm vậy trừ khi bạn có ý định ngừng sử dụng hoàn toàn các dịch vụ của Google. Việc vô hiệu hóa ứng dụng này có thể gây ra lỗi ứng dụng thường xuyên, khiến các ứng dụng trên điện thoại ngừng hoạt động và ngăn bạn nhận các bản cập nhật phần mềm. Tối đa, bạn có thể điều chỉnh một số quyền nếu muốn.
2. Android Auto
Giao diện danh sách ứng dụng trên Android Auto
Nếu bạn từng kết nối điện thoại với hệ thống thông tin giải trí trên ô tô, rất có thể bạn đã gặp Android Auto. Ứng dụng này cho phép bạn truy cập các tính năng điều hướng, cuộc gọi, tin nhắn và phương tiện truyền thông thông qua một giao diện đơn giản, điều khiển bằng giọng nói.
Với chức năng của mình, Android Auto có thu thập dữ liệu vị trí và thói quen lái xe khi đang sử dụng, nhưng điều này thường chỉ giới hạn trong các hoạt động của ứng dụng và chức năng điều hướng. Ứng dụng này có thể hữu ích nếu bạn thường xuyên sử dụng nó, nhưng nó hoàn toàn không quan trọng đối với chức năng hoạt động bình thường của điện thoại. Vì vậy, nếu không sử dụng, bạn có thể cân nhắc vô hiệu hóa ứng dụng Android Auto trên điện thoại của mình.
3. Android System WebView
Android System WebView có lẽ là ứng dụng nền ít đáng ngờ nhất trong danh sách này; nó thực hiện một chức năng rất đơn giản: hiển thị nội dung web trực tiếp từ bên trong ứng dụng, vì vậy bạn không cần phải mở trang web trong một trình duyệt riêng biệt. Hãy nghĩ đến việc nhấp vào một liên kết trong Instagram hoặc Reddit — WebView chính là công cụ hiển thị trang đó.
WebView không chủ động thu thập dữ liệu của bạn, nhưng nội dung web mà nó hiển thị có thể chứa các script theo dõi và cookie, hoàn toàn tùy thuộc vào trang web đang được xem trong ứng dụng. Quyền riêng tư của bạn ở đây phụ thuộc nhiều hơn vào các trang web bạn tương tác chứ không phải bản thân ứng dụng WebView.
4. Android System Intelligence
Android System Intelligence (ASI) là thành phần thực thi các tính năng thông minh, nhận biết ngữ cảnh trên điện thoại của bạn như gợi ý văn bản, tự động xoay màn hình dựa trên nhận dạng khuôn mặt và trả lời thông minh trong thông báo. Ứng dụng này thu thập dữ liệu hành vi trên thiết bị để tìm hiểu các mẫu sử dụng của bạn và điều chỉnh các gợi ý. Dữ liệu này chủ yếu được xử lý cục bộ, nhưng một số khía cạnh có thể được chia sẻ với Google để cải thiện dịch vụ.
Ứng dụng Android System Intelligence này không phải là ứng dụng thiết yếu, vì vậy nếu bạn không quan tâm đến tất cả các tính năng thông minh mà nó cung cấp, bạn có thể xóa quyền hoặc vô hiệu hóa nó hoàn toàn. Bạn có thể giữ nó hoạt động nhưng điều chỉnh các quyền để chỉ cho phép những quyền mà bạn cảm thấy thoải mái khi chia sẻ.
5. Carrier Services
Tính năng Magic Compose trong ứng dụng Google Messages trên Android, liên quan đến Carrier Services và RCS
Carrier Services giúp các nhà mạng di động triển khai các tính năng nhắn tin hiện đại, như giao thức nhắn tin RCS, trong các ứng dụng nhắn tin như Google Messages. Nếu bạn từng thấy chỉ báo đang gõ, thông báo đã đọc hoặc phản ứng trong ứng dụng nhắn tin Android của mình, đó chính là RCS đang hoạt động.
Với việc RCS là tiêu chuẩn nhắn tin hiện đại mặc định, Carrier Services là một ứng dụng hữu ích. Nhưng nói một cách chính xác, nó không quan trọng đối với chức năng hoạt động của điện thoại hoặc để gửi các tin nhắn SMS cơ bản. Nếu nhà mạng của bạn không hỗ trợ RCS hoặc nếu bạn sử dụng WhatsApp hay Telegram làm ứng dụng nhắn tin chính, bạn có thể vô hiệu hóa Carrier Services.
6. Android System SafetyCore
Không giống như các ứng dụng khác trong danh sách đã là một phần của Android trong nhiều năm, SafetyCore là một bổ sung rất gần đây. Và theo nhiều người, họ không tin rằng nó hoàn toàn an toàn — với lý do chính đáng.
Google cho biết SafetyCore “cung cấp công nghệ nền tảng cho các tính năng như tính năng Cảnh báo nội dung nhạy cảm sắp tới trong Google Messages, giúp người dùng tự bảo vệ mình khi nhận nội dung có khả năng không mong muốn.” Về cơ bản, ứng dụng SafetyCore sẽ tự động làm mờ hình ảnh bạn nhận được nếu nó cho rằng chúng chứa nội dung nhạy cảm để ngăn bạn vô tình xem.
Mục đích của Google là tốt, nhưng việc ứng dụng này có quyền truy cập không kiểm soát vào tất cả hình ảnh bạn nhận được qua Google Messages rõ ràng đang gây ra lo ngại về quyền riêng tư.
Google hứa rằng “quá trình xử lý cho tính năng Cảnh báo nội dung nhạy cảm được thực hiện trên thiết bị và tất cả hình ảnh hoặc kết quả và cảnh báo cụ thể đều là riêng tư đối với người dùng.” Tuy nhiên, người dùng vẫn không mấy tin tưởng một ứng dụng tự cài đặt qua đêm, không yêu cầu bất kỳ quyền nào và thậm chí không hỏi ý kiến trước khi quét hộp thư đến của họ.
May mắn thay, ứng dụng Android System SafetyCore có thể được gỡ cài đặt, vì vậy bạn có thể loại bỏ nó nếu cảm thấy không thoải mái.
Màn hình ứng dụng Android System SafetyCore với tùy chọn gỡ cài đặt, liên quan đến quyền riêng tư và ứng dụng hệ thống
7. Android Setup
Bạn đã tương tác với Android Setup khi thiết lập một thiết bị mới hoặc sau khi khôi phục cài đặt gốc. Nó hướng dẫn bạn qua quá trình cấu hình ban đầu, bao gồm chuyển dữ liệu từ thiết bị cũ và đăng nhập tài khoản.
Ứng dụng này yêu cầu quyền truy cập vào tài khoản Google, cài đặt Wi-Fi và các ứng dụng của bạn — tất cả đều là tiêu chuẩn trong quá trình thiết lập. Dữ liệu này không được sử dụng ngoài quá trình khởi tạo thiết bị. Ứng dụng Android Setup chỉ cần thiết trong quá trình thiết lập thiết bị, nhưng việc vô hiệu hóa nó có thể cản trở các quá trình khôi phục hoặc thiết lập lại trong tương lai.
8. Emergency Sharing / SOS
Emergency Sharing và Emergency SOS là một phần của bộ tính năng an toàn trên Android. Tính năng chia sẻ khẩn cấp cho phép bạn chia sẻ vị trí thời gian thực của mình với các liên hệ đã chọn trong trường hợp khẩn cấp, còn tính năng SOS khẩn cấp sẽ gọi dịch vụ khẩn cấp trong khu vực của bạn sau khi nhấn nhanh nút nguồn ba lần.
Đây giống như các tính năng hơn là các ứng dụng hệ thống chạy nền; chúng không thiết yếu nhưng có khả năng cứu sống. Bạn nên thiết lập chúng từ trước, đặc biệt nếu bạn đang đi du lịch.
9. Android Switch
Trước đây được biết đến với tên gọi Data Transfer Tool, Android Switch là một công cụ khá cơ bản để chuyển tất cả dữ liệu của bạn — danh bạ, tin nhắn, ảnh, ứng dụng và nhiều hơn nữa — từ điện thoại cũ sang điện thoại mới. Đây là một trong những lựa chọn thay thế của Google cho các ứng dụng chuyển dữ liệu như Smart Switch của Samsung.
Ứng dụng Android Switch có truy cập một lượng lớn dữ liệu cá nhân tạm thời, nhưng chỉ để chuyển chúng. Nó không lưu trữ bất kỳ dữ liệu nào trong quá trình chuyển hoặc sau khi hoàn tất. Nếu bạn sử dụng một công cụ chuyển dữ liệu khác, bạn có thể vô hiệu hóa Android Switch.
Android phụ thuộc vào nhiều ứng dụng nền khác nhau để cung cấp các chức năng và tính năng mà chúng ta đã quen thuộc từ các thiết bị của mình. Các ứng dụng ẩn được liệt kê ở trên chỉ là một vài ví dụ; có rất nhiều ứng dụng tương tự khác. Mặc dù một số ứng dụng này có quyền truy cập vào dữ liệu cá nhân, mục đích chính của chúng thường là tiện ích, bảo mật hoặc mang lại trải nghiệm người dùng mượt mà hơn chứ không phải theo dõi lén lút.
Mặc dù vậy, Google nên minh bạch hơn về chúng và cho phép người dùng gỡ cài đặt những ứng dụng không quan trọng hoặc không cung cấp các dịch vụ cần thiết cho họ. Với người dùng tại Việt Nam, việc hiểu rõ các ứng dụng này giúp bạn kiểm soát thiết bị tốt hơn, bảo vệ quyền riêng tư và tối ưu hiệu suất điện thoại.
