YouTube từ lâu đã trở thành “kênh truyền hình” phổ biến nhất tại Việt Nam, là điểm đến quen thuộc để hàng triệu người khám phá nội dung, từ phim tài liệu, video ca nhạc cho đến các nhà sáng tạo nội dung đa dạng. Cá nhân tôi cũng là một trong số đó, không thể rời mắt khỏi nút “Play” màu đỏ đặc trưng. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nền tảng này đang cho thấy những dấu hiệu xuống cấp rõ rệt, với nhiều vấn đề phát sinh ngày càng khó có thể bỏ qua, khiến trải nghiệm người dùng dần trở nên khó chịu và không còn như trước.
1. Thương Mại Hóa Quá Mức
Mọi dịch vụ miễn phí đều cần tìm cách tạo doanh thu để duy trì hoạt động và hỗ trợ các cải tiến liên tục. YouTube cũng không ngoại lệ, nguồn thu chính của họ đến từ quảng cáo. Thế nhưng, số lượng quảng cáo đã đạt đến mức độ quá tải, trở thành những “kẻ ngắt quãng” liên tục thay vì chỉ là những gián đoạn đơn thuần. Hiện tại, quảng cáo đã trở nên quá nổi bật, đến mức gần như khiến trang web không thể sử dụng được nếu bạn không đăng ký YouTube Premium.
Ngay cả khi tôi nghĩ rằng mọi thứ không thể tệ hơn, YouTube đã chứng minh điều ngược lại. Ví dụ, thẻ đầu tiên trên trang chủ YouTube gần như luôn là một quảng cáo, và quảng cáo cũng được hiển thị giữa các thẻ video khi bạn cuộn xuống trang. Trên thiết bị di động, quảng cáo còn tệ hơn nữa vì, mặc dù một số quảng cáo là video dọc, chúng lại chiếm toàn màn hình khi phát, một điều vô lý không thể hiểu được.
Logo YouTube trên màn hình điện thoại
Ngoài ra, sau một hoặc hai quảng cáo trước khi video bắt đầu, bạn vẫn sẽ thấy một thẻ nhỏ của cùng quảng cáo đó ở cuối trình phát video. Nếu bạn không thấy quảng cáo ở đầu video, một quảng cáo tĩnh có thể được hiển thị bên dưới. Bạn cũng có thể gặp một quảng cáo khác chiếm phần còn lại của màn hình khi bạn tạm dừng video, như tôi đã gặp phải khi viết bài này.
Quảng cáo cũng đã trở nên dài hơn, và tệ hơn nữa, một số quảng cáo hiện không thể bỏ qua và có thể kéo dài tới 15 giây trên di động (hoặc lên đến một phút đầy đủ trên TV). Quảng cáo hiển thị trong nội dung cũng đã trở nên thường xuyên hơn. Và đây mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm về mức độ thương mại hóa quá mức mà YouTube đang phải đối mặt.
2. Thuật Toán Gợi Ý Bị Lỗi
Một trong những lý do khiến tôi bị thu hút bởi YouTube từ những ngày đầu là khả năng hiển thị nội dung mà tôi thực sự quan tâm. Dù đó là một bộ phim tài liệu chuyên biệt, một nhà sáng tạo chỉ có vài nghìn người đăng ký, hay một viên ngọc ẩn về một chủ đề tôi mới khám phá, hệ thống đề xuất của YouTube dường như rất “kỳ diệu”. Nó đạt được sự cân bằng gần như hoàn hảo giữa sự quen thuộc và khám phá. Tuy nhiên, hiện tại, nó lại trở nên lệch lạc và lặp đi lặp lại một cách khó chịu.
Ngày nay, thuật toán liên tục đẩy các nội dung tương tự lặp đi lặp lại, đặc biệt nếu bạn mắc lỗi khi xem một video duy nhất về một chủ đề mà bạn không thường xuyên quan tâm. Ví dụ, nếu tôi chỉ xem một video về tử vi, một chủ đề tôi thường không theo dõi, thuật toán của YouTube bằng cách nào đó sẽ nhận ra đó là sở thích mới của tôi và liên tục “dội bom” tôi bằng các nội dung tương tự trong vài ngày tới.
Trang chủ YouTube hiển thị nội dung đề xuất lặp lại sau khi xem một video nhạc Jazz
Có vẻ như thuật toán quên đi mọi thứ khác và dựa trên video đó để đưa ra các đề xuất. Điều này không chỉ áp dụng cho video dài mà còn xuất hiện trên YouTube Shorts. Tôi cũng nhận thấy một xu hướng kỳ lạ là thuật toán thường đẩy các nội dung tôi đã xem hoặc các nội dung lỗi thời từ nhiều năm trước.
Màn hình laptop hiển thị trang chủ YouTube với các gợi ý video
Ngày nay, việc bỏ lỡ các video từ những nhà sáng tạo tôi theo dõi đã trở nên phổ biến nếu tôi không chủ động tìm kiếm thủ công hoặc lục lọi qua danh sách đăng ký của mình để tìm các video mới nhất của họ. Chắc chắn, có những cách để cải thiện các đề xuất của YouTube. Tuy nhiên, tôi không thích phải làm điều này thường xuyên—trước đây nó đã hoạt động tự động một cách hiệu quả.
3. Clickbait và Nội Dung Giật Gân Tràn Lan
Một lần cuộn đơn giản qua YouTube ngày nay không thể kết thúc mà không bị “dội bom” bởi các hình ảnh thu nhỏ phóng đại hoặc tiêu đề kịch tính không phản ánh chính xác nội dung của video. Clickbait và chủ nghĩa giật gân đã chiếm lĩnh nền tảng, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng nội dung.
Hầu hết các video trên nền tảng hiện nay đều bao gồm một tiêu đề hoặc hình ảnh thu nhỏ quá lố, bất kể chủ đề là gì. Có cảm giác như mọi video đều đang cố lừa tôi nhấp vào. Thuật toán của YouTube thúc đẩy nội dung nhận được nhiều lượt nhấp nhất, ngay cả khi nó gây hiểu lầm hoặc được tạo bởi AI, và do đó, các nhà sáng tạo chịu áp lực phải nổi bật trong một nguồn cấp dữ liệu đông đúc.
Trang chủ YouTube tràn ngập các video clickbait và nội dung giật gân
Kết quả là, chúng ta có những tiêu đề như “Bạn sẽ không tin điều gì đã xảy ra!” cùng với những biểu cảm khuôn mặt phổ biến trên thumbnail của YouTube cho gần như mọi thứ. Và thường xuyên hơn là không, video thực tế không đáp ứng được sự cường điệu, hoặc nội dung không liên quan.
Đây là một xu hướng mà ngay cả một số nhà sáng tạo uy tín nhất cũng đã phải áp dụng để duy trì sự phù hợp. Điều này đã tạo ra một môi trường nơi sự sáng tạo thường bị đẩy lùi để nhường chỗ cho các chiến thuật thu hút sự chú ý. Tất cả chỉ xoay quanh việc ai có thể tạo ra tiêu đề hoặc hình ảnh thu nhỏ hấp dẫn nhất để thu hút nhiều lượt nhấp nhất. Kết quả là, YouTube không còn giống một nền tảng cho sự sáng tạo mà giống một cuộc đua tranh giành sự chú ý hơn.
4. Ẩn Lượt Dislike
Có lẽ, thay đổi gây tranh cãi nhất mà YouTube đã thực hiện trong những năm gần đây là việc ẩn số lượt không thích (dislike) trên video. Sự thay đổi này giống như một bước lùi về mặt minh bạch, bởi vì số lượt không thích là một chỉ số mạnh mẽ cho thấy liệu video có mang lại những gì nó hứa hẹn hay không.
Ví dụ, tôi là một người hâm mộ bóng đá cuồng nhiệt, và tôi rất thích xem các video highlights trận đấu nếu tôi bỏ lỡ trận trực tiếp. Vì YouTube là nơi tôi thường tìm đến, tôi mở ứng dụng để tìm kiếm highlights khoảng một giờ sau trận đấu. Tôi kỳ vọng kết quả tìm kiếm đầu tiên sẽ là nội dung đúng, nhưng thật thất vọng, tôi nhận ra rằng không phải lúc nào đó cũng là highlights trận đấu thực sự sau một hoặc hai phút—đó có thể là cảnh quay trò chơi điện tử bóng đá. Tôi đã dựa vào số lượt không thích làm chỉ số nhanh chóng về độ tin cậy của video, nhưng giờ đây tôi không thể.
Xem video YouTube không hiển thị số lượt không thích công khai
YouTube tuyên bố động thái này nhằm bảo vệ các nhà sáng tạo khỏi sự quấy rối và giảm các cuộc tấn công dislike, đây là một mối quan tâm chính đáng. Tuy nhiên, trên thực tế, nó đã gây khó khăn trong việc phân biệt nội dung thực sự hữu ích với các video gây hiểu lầm hoặc chất lượng thấp.
Các hướng dẫn lỗi thời, các trò lừa đảo ngụy trang thành đánh giá, hoặc nội dung clickbait giờ đây được bỏ qua dễ dàng. Cách duy nhất để đánh giá chất lượng video là xem nó hoặc quét các bình luận (nếu được bật), cả hai đều tốn thời gian.
5. Đẩy Mạnh Nội Dung Shorts Quá Mức
Kể từ khi TikTok trỗi dậy, nhiều trang web đã cố gắng cạnh tranh bằng cách cung cấp nội dung dạng ngắn, bao gồm cả YouTube. Tôi không nói rằng nội dung dạng ngắn là xấu. Nó có thể tuyệt vời cho mục đích giải trí và giáo dục bằng cách thu gọn nội dung dài thành những mẩu kiến thức nhỏ gọn.
Tuy nhiên, việc YouTube liên tục đẩy mạnh Shorts đang gây khó chịu. Shorts có một tab riêng, và còn được hiển thị trong tab Trang chủ cũng như trang kết quả tìm kiếm. Khi tìm kiếm, đôi khi các kết quả hàng đầu bị lấp đầy bởi Shorts, hoặc sau một hoặc hai video dài, có tối thiểu ba hoặc bốn hàng Shorts.
YouTube có tùy chọn để giảm số lượng Shorts được hiển thị, nhưng cài đặt này chỉ có hiệu lực trong vài ngày; sau đó, mọi thứ sẽ trở lại bình thường. Ngoài ra, YouTube chỉ tạm thời ẩn chúng khỏi nguồn cấp dữ liệu chính. Chúng vẫn sẽ xuất hiện trong các video liên quan và kết quả tìm kiếm.
6. Sự Thống Trị của Các Tập Đoàn Lớn
Một xu hướng đáng thất vọng khác trên YouTube là sự hiện diện ngày càng tăng – và sự ưu tiên – của các tập đoàn lớn. YouTube từng nổi bật như một kho tàng nội dung chân thực, do các nhà sáng tạo tự sản xuất, nhưng ngày nay, nó bị chi phối nặng nề bởi các thực thể doanh nghiệp.
Nhiều nhà sáng tạo nhỏ gặp khó khăn vì YouTube ngày càng ưu tiên các kênh của tập đoàn hơn họ trong hầu hết các lĩnh vực. Điều này không chỉ làm lu mờ tiếng nói độc lập mà còn củng cố một không khí truyền thông truyền thống, được “gột rửa” hơn, điều mà YouTube từng phá vỡ. Điều đó đã khiến trang web không còn là về sự chân thực mà thiên về các video thân thiện với nhà quảng cáo từ các tập đoàn lớn.
7. Mục Bình Luận Đang Phân Rã
Mục bình luận của YouTube từng là một phần mở rộng của video. Thông qua đó, bạn có thể tìm thấy nhiều thông tin chi tiết hơn về chủ đề từ những người xem khác, và đó là nơi các cộng đồng có thể hình thành.
Nhưng trong những năm gần đây, mục bình luận đã liên tục xuống cấp mặc dù YouTube đã nỗ lực lọc bỏ thư rác. Mục bình luận không còn là một không gian cho các cuộc thảo luận ý nghĩa. Thay vào đó, nó tràn ngập các bot spam, liên kết lừa đảo và các bình luận câu tương tác kém chất lượng.
Logo YouTube trên màn hình điện thoại
Mục bình luận của một video về bất kỳ chủ đề nào cũng đầy những bình luận không liên quan, tự quảng cáo, những trò đùa tái chế xuất hiện trên mọi video thịnh hành và một số người xem chỉ “câu like”. Ngày càng khó tìm thấy phản hồi chân thực hoặc mang tính phê bình vì chúng bị chôn vùi dưới những bình luận mang tính biểu diễn như “Ai đang xem video này vào năm 2025?”.
8. Ngày Càng Nhiều Lỗi Vặt
YouTube không ngừng cải thiện nền tảng với các tính năng mới và sửa lỗi hiện có, nhưng tôi không thể không nhận thấy rằng số lượng lỗi và trục trặc dường như đang tăng lên đều đặn. Ví dụ, các video 60FPS kỳ lạ thay lại mặc định phát ở chất lượng 480p khi được phát ở tốc độ 1.5x.
Menu cài đặt video YouTube mở trên ứng dụng TV
Tôi cũng từng gặp lỗi không thể thay đổi chất lượng video, vì tùy chọn này đôi khi bị làm mờ. Gần đây hơn, tôi gặp sự cố tự động đăng xuất khỏi ứng dụng YouTube trên TV, và khi cố gắng đăng nhập lại, tôi đã không thành công trong vài ngày. Một vấn đề gây khó chịu khác là khi tôi đã tắt chế độ tự động phát xem trước video trên một nền tảng, cài đặt này lại không áp dụng ở mọi nơi.
Và đây chỉ là những lỗi tôi đã đích thân trải nghiệm—có rất nhiều bài đăng trên subreddit r/YouTube của Reddit về các lỗi và trục trặc khác nhau trên trang web.
YouTube vẫn là nền tảng không có đối thủ về sự đa dạng nội dung, nhưng trải nghiệm người dùng đang dần suy giảm. Mặc dù tôi vẫn sử dụng nền tảng này, nhưng thật khó để bỏ qua việc nó đã thay đổi nhiều đến mức nào—và không phải lúc nào cũng theo hướng tốt đẹp hơn. Nếu tiếp tục đi theo con đường này, YouTube có nguy cơ đánh mất chính cộng đồng đã tạo nên sự thịnh vượng của nó.
