Ngày nay, việc chụp ảnh màn hình đã trở thành một thói quen phổ biến, tiện lợi đến mức chúng ta thường không để ý đến những gì mình đang lưu giữ. Tuy nhiên, những bức ảnh chụp màn hình tưởng chừng vô hại ấy lại có thể tiềm ẩn rủi ro khôn lường, biến chúng thành “mỏ vàng” cho tin tặc, kẻ cắp danh tính hoặc những người tò mò quá mức. Rất nhiều người trong chúng ta có xu hướng không bao giờ xóa chúng. Vì vậy, hãy dành ít phút lướt qua thư viện ảnh của bạn và kiểm tra xem có bất kỳ ảnh chụp màn hình nào dưới đây không – nếu có, hãy sao lưu nếu cần và xóa chúng ngay lập tức để bảo vệ thông tin cá nhân của bạn.
1. Số Dư Tài Khoản Ngân Hàng và Thông Tin Giao Dịch
Việc chụp nhanh ảnh màn hình số dư tài khoản ngân hàng có thể xuất phát từ nhu cầu theo dõi tiến độ tiết kiệm hoặc xác nhận một giao dịch chuyển tiền. Hành động tưởng chừng vô hại này lại có thể cực kỳ nguy hiểm nếu những con số tưởng chừng “vô tri” này rơi vào tay kẻ xấu. Ảnh chụp màn hình ngân hàng thường không chỉ hiển thị số dư. Bạn có thể vô tình chụp cả một phần số tài khoản, các giao dịch gần đây, thậm chí là logo ngân hàng và giao diện ứng dụng. Nếu điện thoại của bạn bị mất hoặc bị tấn công mạng, kẻ xấu có thể dựa vào những thông tin này để biết được bạn giao dịch với ngân hàng nào, số tiền bạn có và cách bạn chi tiêu.
Người dùng đang xem thông tin tài khoản ngân hàng trên ứng dụng di động
Với loại thông tin này, tội phạm mạng có thể tạo ra các tin nhắn lừa đảo (phishing) vô cùng thuyết phục, giả mạo ngân hàng của bạn, hoặc thậm chí sử dụng chúng như một phần của kế hoạch đánh cắp danh tính quy mô lớn hơn. Thay vì lưu trữ những ảnh chụp màn hình này trong thư viện, hãy thử sử dụng các công cụ tích hợp sẵn của ngân hàng để xuất sao kê hoặc lịch sử giao dịch một cách an toàn. Nếu bạn thực sự cần chụp ảnh màn hình, hãy cắt ảnh để loại bỏ thông tin cá nhân và di chuyển ảnh đó vào một thư mục bảo mật. Tốt hơn hết, hãy xóa chúng ngay khi bạn hoàn thành công việc.
2. Mật Khẩu và Thông Tin Đăng Nhập
Có thể bạn vừa thiết lập một mạng Wi-Fi mới và chụp ảnh màn hình mật khẩu để tiện ghi nhớ. Hoặc bạn chụp ảnh màn hình kho mật khẩu của trình quản lý mật khẩu để tham khảo nhanh. Hay bạn chụp mã xác thực hai yếu tố (2FA) trước khi chuyển thiết bị. Dù lý do là gì, việc lưu trữ mật khẩu hoặc chi tiết đăng nhập trong thư viện ảnh của bạn chính là “mời gọi” rắc rối. Không giống như các trình quản lý mật khẩu chuyên nghiệp, thư viện ảnh của bạn không được mã hóa, và rất có thể một loạt ứng dụng đã có quyền truy cập vào đó.
Chỉ cần một lỗ hổng ứng dụng, một sự cố rò rỉ dữ liệu đám mây, hoặc một người tò mò có quyền truy cập không khóa vào điện thoại của bạn là đủ để làm lộ nhiều tài khoản.
3. Giấy Tờ Tùy Thân và Tài Liệu Du Lịch Quan Trọng
Nếu bạn đã từng đi du lịch và muốn có bản sao lưu hộ chiếu, thị thực hoặc bằng lái xe, có lẽ bạn đã chụp ảnh màn hình để tiện lợi. Mặc dù điều đó dễ hiểu, nhưng nó không hoàn toàn an toàn. Các tài liệu này chứa dữ liệu cá nhân nhạy cảm: họ tên đầy đủ, ngày sinh, quốc tịch, số tài liệu và đôi khi cả chữ ký hoặc ảnh của bạn. Nếu tin tặc có quyền truy cập vào thư viện ảnh của bạn, chúng sẽ có được một hồ sơ danh tính đầy đủ, chứ không chỉ đơn thuần là đánh cắp một bức ảnh.
Thẻ lên máy bay được kẹp trong hộ chiếu đặt trên mặt bàn
Cần lưu ý rằng các ảnh chụp màn hình liên quan đến du lịch như vé máy bay thường bao gồm mã QR hoặc mã vạch có thể được quét để tiết lộ chi tiết đặt chỗ, số thẻ khách hàng thân thiết và các thông tin du lịch khác. Trong một số trường hợp, dữ liệu này có thể được sử dụng để sửa đổi hoặc hủy đặt chỗ của bạn. Bạn nên lưu trữ những loại ảnh này trong ví kỹ thuật số có mã hóa hoặc thư mục bảo mật yêu cầu mật khẩu hoặc dấu vân tay để truy cập. Và luôn nhớ xóa những hình ảnh đó sau chuyến đi của bạn hoặc khi tài liệu không còn cần thiết.
4. Các Cuộc Trò Chuyện Riêng Tư
Lưu ảnh chụp màn hình các tin nhắn, tin nhắn trực tiếp (DMs) hoặc email có thể trở thành thói quen thứ hai, nhưng vấn đề là chúng thường đi kèm với nhiều thông tin nhạy cảm hơn. Bạn có thể vô tình chụp cả số điện thoại, tên người dùng hoặc email của ai đó mà không hề nhận ra. Cuộc trò chuyện cũng có thể đi sâu vào những vấn đề riêng tư, như những câu chuyện cá nhân, những câu đùa nội bộ và những vấn đề công việc lẽ ra không nên rời khỏi cuộc trò chuyện đó.
Bây giờ, hãy tưởng tượng ai đó tình cờ lướt qua thư viện ảnh của bạn, hoặc tệ hơn, đám mây của bạn bị xâm phạm và những cuộc trò chuyện riêng tư đó bị lộ. Bạn sẽ đồng ý rằng điều đó hoàn toàn không lý tưởng. Bạn cũng nên biết rằng ảnh chụp màn hình có thể dễ dàng bị lấy ra khỏi ngữ cảnh, bị hiểu sai hoặc được sử dụng cho các kế hoạch tống tiền hoặc lừa đảo (phishing) nhắm vào bạn hoặc người mà bạn đang trò chuyện.
Tin nhắn lừa đảo phishing hiển thị trên màn hình điện thoại thông minh
Nếu bạn thực sự cần lưu một ảnh chụp màn hình tin nhắn, hãy tự làm (và làm cho người khác) một ân huệ bằng cách sao chép và dán chỉ phần quan trọng vào một ứng dụng ghi chú bảo mật hoặc loại bỏ các phần thông tin định danh và di chuyển nó đến nơi an toàn hơn.
5. Hồ Sơ Y Tế hoặc Kết Quả Xét Nghiệm
Thông tin sức khỏe là cực kỳ riêng tư và không nên được xem nhẹ, đặc biệt là khi nó ở dạng ảnh chụp màn hình. Bạn có thể đã lưu một đơn thuốc, kết quả xét nghiệm hoặc thậm chí là một hóa đơn bệnh viện, nhưng vấn đề là hồ sơ y tế tiết lộ rất nhiều điều. Nó có thể bị lạm dụng theo những cách mà bạn không ngờ tới.
Ngoài những lo ngại về quyền riêng tư, ảnh chụp màn hình y tế có thể tiết lộ tên, ngày tháng, thông tin bác sĩ, chi tiết bảo hiểm và tình trạng sức khỏe, có khả năng giúp tội phạm mạng có lợi thế. Nếu bị chia sẻ, điều này có thể khiến bạn dễ bị lừa đảo, tống tiền, phân biệt đối xử hoặc đơn giản chỉ là gây bối rối. Nếu bạn cần truy cập thông tin sức khỏe của mình khi đang di chuyển, an toàn hơn là sử dụng ứng dụng chính thức của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn, vì nó có khả năng có các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư tích hợp.
6. Xác Nhận Mua Sắm hoặc Vé Điện Tử
Ảnh chụp màn hình xác nhận đơn hàng, vé sự kiện hoặc hóa đơn mua hàng cũng thường chứa đầy đủ các chi tiết mà tội phạm có thể sử dụng theo những cách độc hại. Mã QR và mã vạch trong vé điện tử đặc biệt rủi ro. Nếu ai đó có quyền truy cập vào hình ảnh đó, họ có thể quét mã và sử dụng nó trước bạn. Họ thậm chí có thể bán lại ảnh chụp màn hình vé điện tử trực tuyến trước khi bạn, chủ sở hữu ban đầu, nhận ra điều gì đã xảy ra.
Ảnh chụp màn hình xác nhận đặt hàng xe Tesla Cybertruck
Vì vậy, đối với các sự kiện và đặt chỗ, việc in một bản cứng và cất nó vào túi hoặc ví của bạn thường là lựa chọn thông minh hơn, đặc biệt nếu bạn đang đến một nơi có dịch vụ di động kém. Bạn cũng có thể thêm vé vào ứng dụng ví chính thức trên điện thoại của mình (như Apple Wallet hoặc Google Wallet), ứng dụng này sẽ bảo vệ chúng phía sau màn hình khóa và cài đặt bảo mật của thiết bị. Đối với các hóa đơn mua sắm hoặc xác nhận trực tuyến, hãy cân nhắc chuyển tiếp email cho chính bạn với một dòng tiêu đề tùy chỉnh không đáng chú ý và sau đó cất chúng vào một thư mục được chỉ định trong hộp thư đến của bạn. Bằng cách đó, chúng dễ tìm thấy khi bạn cần và không nằm chình ình trong thư viện ảnh của bạn để bất kỳ ứng dụng tò mò nào cũng có thể xem trộm.
7. Tài Liệu Công Việc
Các ảnh chụp màn hình liên quan đến công việc có thể làm rò rỉ thông tin nhạy cảm của công ty, chi tiết dự án hoặc dữ liệu khách hàng. Ngay cả nội dung có vẻ nhàm chán cũng có thể hiển thị tên, cổng đăng nhập hoặc các sáng kiến chưa được công bố có thể vi phạm các thỏa thuận không tiết lộ (NDA) hoặc chính sách bảo vệ dữ liệu.
Điện thoại hiển thị thư viện ảnh với các ảnh chụp màn hình, nút xóa và biểu tượng Android
Điều này không chỉ có thể khiến bạn gặp rắc rối với nhà tuyển dụng, mà nếu điện thoại của bạn bị xâm phạm, sự cố rò rỉ có thể lan rộng vượt xa dữ liệu cá nhân của bạn.
Ảnh chụp màn hình vô cùng tiện lợi, nhưng đi kèm với sự tiện lợi đó là trách nhiệm. Nếu bạn không muốn một điều gì đó được hiển thị trên máy chiếu trong một căn phòng đông người, thì có lẽ nó không thuộc về thư viện ảnh của bạn. Hãy đặt lời nhắc hàng tháng để dọn dẹp thư mục ảnh chụp màn hình của bạn và cân nhắc sử dụng bộ nhớ an toàn cho bất kỳ điều gì dù chỉ là hơi nhạy cảm. Việc chủ động quản lý những bức ảnh này sẽ giúp bạn củng cố lớp bảo vệ thông tin cá nhân và giảm thiểu đáng kể rủi ro bị kẻ xấu lợi dụng. Hãy biến việc kiểm tra và dọn dẹp ảnh chụp màn hình trở thành một phần thiết yếu trong thói quen bảo mật kỹ thuật số của bạn.
