Trong một thập kỷ trở lại đây, hệ sinh thái Android đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho vô vàn ứng dụng, và với tư cách là người dùng lâu năm, tôi đặc biệt đánh giá cao những ứng dụng Android mã nguồn mở. Các app Android mã nguồn mở này không chỉ vượt trội so với các lựa chọn độc quyền về tính năng và trải nghiệm người dùng mà còn mang lại sự minh bạch và bảo mật cao hơn. Đối với tôi, việc sử dụng điện thoại sẽ không trọn vẹn nếu thiếu đi những công cụ mạnh mẽ và đáng tin cậy này. Chúng không chỉ là những phần mềm đơn thuần mà còn là những trợ thủ đắc lực giúp tối ưu hóa mọi khía cạnh trong công việc và cuộc sống kỹ thuật số.
Những ứng dụng mã nguồn mở này được cộng đồng phát triển và duy trì, đảm bảo rằng mã nguồn của chúng luôn được công khai để bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra, đóng góp hoặc cải tiến. Điều này giúp loại bỏ rủi ro về các lỗ hổng bảo mật ẩn, mã độc hoặc việc thu thập dữ liệu trái phép, mang lại sự yên tâm tuyệt đối cho người dùng Việt Nam khi đặt niềm tin vào chúng. Dưới đây là 10 ứng dụng Android mã nguồn mở mà tôi tin rằng mọi người dùng công nghệ thông thái đều nên trải nghiệm.
10. Bitwarden
Bitwarden là một trình quản lý mật khẩu mã nguồn mở mà tôi tin tưởng sử dụng để lưu trữ thông tin đăng nhập cho tất cả các tài khoản trực tuyến của mình. Giao diện của ứng dụng được thiết kế tối giản và dễ điều hướng, tích hợp đầy đủ các tính năng quản lý mật khẩu thiết yếu mà người dùng cần. Sự đơn giản này không làm giảm đi sức mạnh của Bitwarden, mà ngược lại, giúp trải nghiệm người dùng trở nên mượt mà và hiệu quả hơn.
Giao diện tính năng ghi chú bảo mật trong ứng dụng Bitwarden dành cho Android.
Một trong những tính năng tôi đặc biệt yêu thích là trình tạo mật khẩu tích hợp. Nó cho phép tôi kiểm soát hoàn toàn các đặc điểm của mật khẩu được tạo ra, từ độ dài, loại ký tự (chữ hoa, chữ thường, số, ký tự đặc biệt) cho đến việc loại bỏ các ký tự gây nhầm lẫn. Điều này đảm bảo rằng mật khẩu không chỉ đáp ứng yêu cầu bảo mật cao nhất của tôi mà còn tương thích với các quy định riêng của từng trang web. Ngoài ra, Bitwarden còn hỗ trợ tạo cụm mật khẩu (passphrase) nếu bạn ưa chuộng chúng hơn mật khẩu truyền thống.
Các trường tùy chỉnh (custom fields) là một tính năng khác mà tôi sử dụng rất thường xuyên trong Bitwarden. Với tính năng này, tôi có thể lưu trữ thêm các thông tin bổ sung như câu hỏi bảo mật hoặc mã kích hoạt phần mềm. Nhờ đó, chúng luôn sẵn sàng cùng với thông tin đăng nhập chính của tôi, tiết kiệm thời gian và đảm bảo mọi dữ liệu quan trọng đều được tập trung.
Ngoài mật khẩu, Bitwarden còn là nơi tôi lưu trữ nhiều thông tin cá nhân khác như mã cấp phép phần mềm hay chi tiết máy chủ gia đình. Điều này được thực hiện dễ dàng thông qua tính năng Ghi chú bảo mật (Secure Note) của Bitwarden, giúp giữ tất cả các ghi chú của bạn an toàn trong kho dữ liệu được mã hóa của nó.
Bitwarden cũng cung cấp một cách dễ dàng để chia sẻ mật khẩu, ngay cả với những người không sử dụng Bitwarden, thông qua tính năng Bitwarden Send. Tính năng này cho phép bạn kiểm soát cách người nhận có thể tương tác với mật khẩu được chia sẻ, từ việc thiết lập thời gian hết hạn đến số lượt xem, đảm bảo an toàn tối đa cho thông tin nhạy cảm.
Tải về: Bitwarden (Miễn phí, có tùy chọn đăng ký)
9. VLC for Android
VLC là một trình phát đa phương tiện miễn phí và mã nguồn mở, nổi tiếng trên cả máy tính và các thiết bị Android. Nó có khả năng phát một loạt các định dạng tệp âm thanh và video, bao gồm những định dạng phổ biến như MP4, AVI, Ogg, FLAC, MKV và MOV, đảm bảo rằng bạn gần như không bao giờ gặp vấn đề về tương thích định dạng.
Mặc dù tôi dùng Poweramp để phát các tệp nhạc cục bộ, VLC lại là lựa chọn hàng đầu của tôi cho mọi nhu cầu phát video. Điều này bao gồm cả việc phát video được lưu trữ trực tiếp trên điện thoại cũng như các nội dung từ các thiết bị khác trong mạng gia đình như máy chủ NAS. VLC hiện thực hóa điều này nhờ vào khả năng hỗ trợ phát trực tuyến qua mạng (network streaming) và chia sẻ tệp qua mạng (SMB, FTP và DLNA), biến chiếc điện thoại thành một trung tâm giải trí di động mạnh mẽ.
Các tùy chỉnh điều khiển phát video trong ứng dụng VLC dành cho Android.
Ứng dụng cung cấp một bộ điều khiển toàn diện cho cả phát lại âm thanh và video. Ngoài các chức năng cơ bản như tạm dừng, tua nhanh hay điều chỉnh âm lượng, bạn còn tìm thấy các tính năng nâng cao như Tăng cường âm thanh (Audio Boost) dành cho các tệp có âm lượng thấp, chế độ hình trong hình (PiP) để xem nội dung trong khi thực hiện đa nhiệm, bộ chỉnh âm 10 băng tần tích hợp để tinh chỉnh âm thanh, và chức năng Đánh dấu (Bookmark) để lưu lại các điểm cụ thể trong tệp, giúp bạn nhanh chóng quay lại mà không cần tìm kiếm thủ công.
Một điểm cộng lớn của VLC là hoàn toàn không có quảng cáo, điều này khá hiếm gặp đối với các ứng dụng trong cùng danh mục, mang lại trải nghiệm xem không bị gián đoạn.
Tải về: VLC for Android (Miễn phí)
8. BinaryEye
Binary Eye là ứng dụng mà tôi tin dùng để quét và tạo mã vạch cũng như mã QR trên điện thoại Android của mình. Ứng dụng này hoạt động dựa trên thư viện quét mã vạch ZXing, một dự án mã nguồn mở uy tín, hỗ trợ nhiều loại mã vạch phổ biến và chuyên biệt. Điều này đảm bảo khả năng tương thích rộng và hiệu suất quét chính xác.
Giao diện quét mã QR trong ứng dụng Binary Eye trên Android.
Một trong những lý do chính tôi sử dụng Binary Eye, ngoài việc ứng dụng hoàn toàn miễn phí và không có quảng cáo, là khả năng đọc được các mã đảo ngược (inverted codes). Những mã có màu sắc đảo ngược này đang ngày càng trở nên phổ biến để phù hợp với thiết kế và thẩm mỹ hiện đại. Tương tự, tôi đánh giá cao việc ứng dụng hỗ trợ quét ở cả chế độ dọc và ngang, mang lại sự tiện lợi tối đa trong mọi tình huống.
Ngay sau khi bạn quét một mã, Binary Eye sẽ hiển thị nội dung của mã đó trên màn hình. Mặc dù bạn có thể bỏ qua bước này để truy cập nhanh hơn, tôi khuyên bạn không nên làm vậy để đảm bảo an toàn. Tùy thuộc vào loại mã, bạn sẽ thấy các gợi ý hành động như Sao chép (Copy), Chia sẻ (Share) và Mở (Open), giúp bạn thao tác nhanh chóng với dữ liệu vừa quét được.
Các tùy chọn hành động cho mã QR đã quét trong ứng dụng Binary Eye trên Android.
Tương tự, việc tạo mã vạch trong Binary Eye cũng vô cùng đơn giản. Bạn có thể chọn từ nhiều định dạng mong muốn, đặt màu nền và màu tiền cảnh yêu thích, cùng các tùy chỉnh khác. Ứng dụng sau đó sẽ tạo ra một đầu ra dễ dàng để lưu hoặc chia sẻ, đáp ứng mọi nhu cầu cá nhân hoặc công việc.
Tải về: Binary Eye (Miễn phí)
7. Image Toolbox
Image Toolbox là một ứng dụng mạnh mẽ cho phép bạn thực hiện một loạt các thao tác chỉnh sửa hình ảnh và PDF ngay trên điện thoại Android của mình. Tại thời điểm viết bài, ứng dụng này tích hợp khoảng 50 công cụ khác nhau, trải dài nhiều danh mục, biến nó thành một “bộ công cụ” thực sự đa năng cho mọi nhu cầu xử lý hình ảnh.
Giao diện tab tạo hình ảnh trong ứng dụng Image Toolbox dành cho Android.
Tôi sử dụng Image Toolbox cho đủ mọi loại tác vụ liên quan đến hình ảnh, từ cắt, chuyển đổi định dạng, thay đổi kích thước cho đến xóa nền, ghép ảnh và chia nhỏ ảnh. Ngoài ra, tôi cũng tận dụng các công cụ PDF của nó để chuyển đổi PDF sang hình ảnh và ngược lại, cùng với các công cụ EXIF để chỉnh sửa hoặc xóa siêu dữ liệu trước khi chia sẻ hình ảnh trực tuyến, giúp bảo vệ quyền riêng tư cá nhân.
Điểm đặc biệt nhất của Image Toolbox là khả năng hỗ trợ xử lý hàng loạt (batch processing). Điều này có nghĩa là bạn có thể thực hiện cùng một thao tác trên nhiều tệp tin cùng lúc, tiết kiệm đáng kể thời gian và công sức khi cần xử lý một lượng lớn hình ảnh hoặc tài liệu. Mặc dù vậy, cần lưu ý rằng kết quả của một số công cụ nâng cao có thể không luôn so sánh được với những gì bạn có thể đạt được từ các công cụ trên máy tính để bàn chuyên nghiệp. Tuy nhiên, với một ứng dụng di động miễn phí, hiệu quả mà Image Toolbox mang lại là rất ấn tượng.
Tải về: Image Toolbox (Miễn phí)
6. LocalSend
Công việc của tôi đòi hỏi phải sử dụng nhiều hệ điều hành khác nhau trên cả máy tính cá nhân và điện thoại thông minh. Do đó, tôi cần một ứng dụng cho phép tôi truyền tệp tin nhanh chóng và dễ dàng giữa tất cả các thiết bị của mình. LocalSend hiện là lựa chọn hàng đầu của tôi cho nhiệm vụ này, mang lại giải pháp chuyển đổi tệp đa nền tảng một cách liền mạch.
Giao diện tab nhận tệp trong ứng dụng LocalSend dành cho Android.
LocalSend cho phép truyền tệp ngang hàng (peer-to-peer) giữa các thiết bị trên cùng mạng cục bộ. Bạn có thể sử dụng nó để gửi và nhận tất cả các loại tệp, bao gồm hình ảnh, video, tài liệu và các tệp APK. Hơn nữa, bạn còn có thể chia sẻ nội dung clipboard hoặc gửi tin nhắn văn bản, biến nó thành một trung tâm chia sẻ dữ liệu đa năng. Nếu người nhận không sử dụng LocalSend, bạn vẫn có thể tạo một liên kết có thể chia sẻ mà họ có thể mở trong trình duyệt để truy cập tất cả các tệp, đảm bảo tính linh hoạt cao.
Tất cả các quá trình truyền tệp của bạn trong LocalSend đều được mã hóa đầu cuối bằng TLS để đảm bảo quyền riêng tư hoàn toàn, loại bỏ mọi lo ngại về việc dữ liệu có thể bị chặn hoặc đánh cắp. Đặc biệt, ứng dụng này hoàn toàn không có quảng cáo, mang lại trải nghiệm sử dụng trọn vẹn và không bị gián đoạn.
Ứng dụng LocalSend trên Android hiển thị trạng thái các tệp đã gửi.
Tải về: LocalSend (Miễn phí)
5. Firefox
Vì tôi sử dụng nhiều thiết bị và hệ điều hành khác nhau, tôi cần một trình duyệt đảm bảo dữ liệu duyệt web của mình có thể truy cập được trên tất cả chúng một cách đồng bộ. Lý do chính tôi chọn Firefox nhiều năm trước—ngoài việc nó miễn phí và mã nguồn mở—chính là các tính năng bảo vệ quyền riêng tư vượt trội của nó. Firefox không chỉ là một trình duyệt mà còn là một pháo đài bảo vệ thông tin cá nhân của bạn.
Cài đặt tính năng Chế độ chỉ HTTPS trong trình duyệt Firefox dành cho Android.
Ví dụ, Firefox đi kèm với tính năng Bảo vệ Theo dõi Nâng cao (Enhanced Tracking Protection) để bảo vệ bạn khỏi các trình theo dõi xuyên trang web. Mặc định, tính năng này được đặt ở mức Tiêu chuẩn (Standard), chặn ít trình theo dõi hơn, nhưng tôi thường chuyển sang Nghiêm ngặt (Strict) để bảo vệ nâng cao hoặc Tùy chỉnh (Custom) để tùy chỉnh việc chặn dựa trên các trang web tôi truy cập. Sự linh hoạt này giúp tôi cân bằng giữa khả năng truy cập trang web và mức độ bảo mật mong muốn.
Có một tính năng quyền riêng tư tiện lợi khác được gọi là Chế độ chỉ HTTPS (HTTPS-Only Mode). Đúng như tên gọi, tính năng này ngăn trình duyệt thực hiện bất kỳ kết nối nào không được bảo mật bằng HTTPS, đảm bảo rằng mọi dữ liệu trao đổi giữa trình duyệt của bạn và trang web đều được mã hóa và bảo vệ khỏi các mối đe dọa.
Firefox trên Android còn có nhiều ưu điểm khác như hỗ trợ các tiện ích mở rộng (add-ons) để mở rộng chức năng, trình xem PDF tích hợp giúp bạn đọc tài liệu trực tiếp mà không cần ứng dụng bên thứ ba, và khả năng sử dụng trình quản lý tải xuống bên ngoài, mang lại trải nghiệm duyệt web toàn diện và tùy biến cao.
Tải về: Firefox (Miễn phí)
4. FFShare
FFShare là một trong những ứng dụng đầu tiên tôi cài đặt trên mọi điện thoại Android mới. Nó giúp tôi giảm kích thước các tệp hình ảnh, video hoặc âm thanh để chúng phù hợp hơn cho việc lưu trữ hoặc chia sẻ, đồng thời loại bỏ siêu dữ liệu không cần thiết (metadata) khỏi chúng, giúp bảo vệ quyền riêng tư.
Màn hình chính của ứng dụng FFShare trên Android.
Mặc dù nhiều ứng dụng khác cũng có thể thực hiện điều này, tôi ưa chuộng FFShare vì hai lý do chính. Thứ nhất là khả năng kiểm soát và tính linh hoạt mà nó mang lại trong quá trình mã hóa và giải mã: tôi có thể chọn mọi thứ từ codec, qscale cho đến độ phân giải và kích thước tệp, cho phép tùy chỉnh tối đa để đạt được chất lượng và kích thước mong muốn.
Thứ hai là việc FFShare sử dụng FFmpeg, một khung đa phương tiện mã nguồn mở phổ biến, nổi tiếng với khả năng nén hiệu quả mà vẫn giữ được chất lượng tối thiểu. Điều này rất hữu ích cho nhiều nhu cầu chuyển đổi và thao tác với phương tiện truyền thông, từ việc tối ưu hóa video cho web đến chuẩn bị ảnh cho các nền tảng mạng xã hội.
Trang cài đặt của ứng dụng FFShare trên Android.
Ngoài việc hiệu quả và mạnh mẽ, FFShare còn cực kỳ nhanh chóng, giúp bạn xử lý các tệp media một cách tức thì, tiết kiệm thời gian đáng kể.
Tải về: FFShare (Miễn phí)
3. Termux
Termux là một trong những ứng dụng giả lập terminal Android phổ biến, cung cấp cho bạn quyền truy cập vào môi trường Linux ngay trên điện thoại của mình. Điều này cho phép bạn chạy các tiện ích Linux CLI (giao diện dòng lệnh), cài đặt các gói phần mềm, tự động hóa nhiều tác vụ khác nhau, truy cập máy chủ từ xa và làm được nhiều điều hơn thế nữa, biến chiếc điện thoại thành một công cụ lập trình và quản trị mạng mạnh mẽ.
Truy cập tệp từ thiết bị khác qua FTP bằng ứng dụng Termux trên Android.
Trường hợp sử dụng Termux của tôi khá hạn chế, chủ yếu tập trung vào việc quản lý máy chủ gia đình (và nội dung của nó), hoặc truy cập và truyền tệp an toàn giữa điện thoại Android của tôi và các thiết bị khác từ xa. Khả năng này cực kỳ hữu ích khi tôi cần thực hiện các tác vụ quản trị nhanh hoặc chuyển dữ liệu mà không cần phải sử dụng máy tính.
Tôi yêu thích Termux nhất vì nó cực kỳ dễ sử dụng, nhanh chóng và không tiêu thụ quá nhiều pin, giúp điện thoại của tôi hoạt động hiệu quả suốt cả ngày. Và trong những trường hợp tôi cần thêm các công cụ bổ sung, tôi có thể dễ dàng cài đặt chúng vào Termux để mở rộng chức năng, biến nó thành một môi trường làm việc linh hoạt và có khả năng tùy biến cao.
Tải về: Termux (Miễn phí)
2. F-Droid
F-Droid là một kho ứng dụng mã nguồn mở, đóng vai trò là một trong nhiều lựa chọn thay thế cho Google Play Store, với một thư viện khổng lồ các ứng dụng mã nguồn mở mà bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra và chỉnh sửa mã nguồn. Điều này mang lại sự minh bạch tuyệt đối và niềm tin cao cho người dùng.
Giao diện tab "Mới nhất" trong ứng dụng F-Droid trên điện thoại Android.
Bạn không cần tài khoản để duyệt và tải xuống ứng dụng trên F-Droid, không giống như Play Store. Vì F-Droid cam kết về tính minh bạch và quyền riêng tư, nó sẽ gắn cờ các khía cạnh không mong muốn của ứng dụng như quảng cáo, trình theo dõi, tài sản không miễn phí và các chương trình khuyến mãi dịch vụ không miễn phí. Tính năng này giúp người dùng đưa ra quyết định sáng suốt hơn về những gì họ cài đặt trên thiết bị của mình.
Mặc dù bạn sẽ tìm thấy nhiều ứng dụng từ Play Store trên F-Droid, nhưng một số ứng dụng độc quyền F-Droid phổ biến bao gồm Syncthing-Fork (dịch vụ đồng bộ hóa tệp an toàn), Aegis Authenticator (ứng dụng xác thực 2FA), Seal (trình tải xuống âm thanh/video), Amaze (trình quản lý tệp) và Key Mapper (ứng dụng ánh xạ lại nút phần cứng). Đây là những viên ngọc quý mà bạn khó có thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác.
Trang chi tiết ứng dụng Key Mapper trong kho ứng dụng F-Droid trên Android.
F-Droid dựa trên hệ thống kho lưu trữ. Điều này có nghĩa là bạn có thể thêm nhiều kho lưu trữ khác vào ứng dụng để khám phá, tìm kiếm và tải xuống các ứng dụng mà chúng lưu trữ, mở rộng đáng kể thư viện ứng dụng của bạn.
Tải về: F-Droid (Miễn phí)
1. Obtainium
Obtainium cho phép bạn dễ dàng cài đặt và cập nhật ứng dụng từ các trang phát hành chính thức của chúng, đồng thời gửi thông báo cho bạn khi có bản phát hành mới. Bằng cách này, tôi không cần phải truy cập vào các kho lưu trữ của từng ứng dụng và cài đặt chúng theo cách thủ công, tiết kiệm rất nhiều thời gian và công sức trong việc duy trì các ứng dụng của mình luôn được cập nhật.
Thêm một ứng dụng từ F-Droid vào Obtainium trên Android.
Tại thời điểm viết bài, Obtainium hỗ trợ hơn 15 nguồn ứng dụng khác nhau. Một số tên tuổi phổ biến bao gồm GitHub, GitLab, Aptoide, APKPure và F-Droid. Tôi đã cài đặt một vài ứng dụng Android trên điện thoại của mình từ các nguồn thay thế này, và Obtainium cho phép tôi cập nhật tất cả chúng ở một nơi duy nhất, tạo ra một trải nghiệm quản lý ứng dụng liền mạch.
Điều quan trọng cần lưu ý là Obtainium dựa vào việc cạo dữ liệu web (web scraping) cho một số nguồn. Do đó, nếu các trang web này trải qua bất kỳ thay đổi lớn nào về thiết kế hoặc cấu trúc, ứng dụng có thể không lấy được các bản phát hành mới nhất. Tuy nhiên, trong phần lớn các trường hợp, Obtainium vẫn là một công cụ cực kỳ hiệu quả để giữ cho các ứng dụng mã nguồn mở của bạn luôn được cập nhật.
Tải về: Obtainium (Miễn phí)
Nếu bạn chưa từng khám phá thế giới của các ứng dụng Android mã nguồn mở, thì đây là thời điểm tuyệt vời để bắt đầu. Các ứng dụng được liệt kê ở trên có thể là một điểm khởi đầu tuyệt vời, nhưng còn vô số các ứng dụng mã nguồn mở hữu ích khác đang chờ bạn khám phá trong hệ sinh thái này.
Bạn sẽ dần khám phá chúng khi tìm hiểu sâu hơn về hệ sinh thái mã nguồn mở. Bạn cũng có thể tìm kiếm các lựa chọn thay thế mã nguồn mở cho các ứng dụng bạn đang sử dụng—nhưng chưa thực sự hài lòng—và xem chúng so sánh như thế nào. Chắc chắn bạn sẽ tìm thấy những công cụ không chỉ giúp tối ưu hóa thiết bị mà còn mang lại sự an tâm về quyền riêng tư và bảo mật.
